Acytretynę może przepisywać jedynie lekarz mający doświadczenie w stosowaniu działających ogólnoustrojowo retynoidów i pełną wiedzę o ryzyku związanym z teratogennym działaniem acytretyny. Dawkowanie zależy od objawów klinicznych oraz tolerancji pacjenta na produkt. Dawka powinna być ustalana indywidualnie dla każdego pacjenta przez lekarza prowadzącego. Poniższe informacje stanowią jedynie wskazówki. Produkt leczniczy dostępny jest w 2-óch mocach: 10 mg, kaps. twarde i 25 mg, kaps. twarde. Dorośli. Zaleca się dawkę początkową 25-30 mg acytretyny (tj. 1 kaps. po 25 mg lub 3 kaps. po 10 mg) przez 2-4 tyg. Po tej fazie początkowej leczenia konieczne może być zwiększenie dawki do maks. 75 mg acytretyny/dobę (tj. 3 kaps. po 25 mg). Nie wolno przekraczać maks. dawki. W przypadku pacjentów z chorobą Dariera może wystarczyć dawka początkowa 10 mg. Dawkę należy zwiększać ostrożnie ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji izomorficznych. Dawka podtrzymująca powinna być ustalana w zależności od odpowiedzi na leczenie i tolerancji na lek. Na ogół dawka 30 mg/dobę przez kolejnych 6-8 tyg. pozwala osiągnąć optymalną skuteczność leczenia w przypadku łuszczycy. W przypadku zaburzeń rogowacenia dawka podtrzymująca powinna być jak najmniejsza (nawet mniejsza niż 10 mg acytretyny/dobę). W żadnym wypadku nie wolno przekraczać 30 mg acytretyny/dobę. U pacjentów z łuszczycą leczenie należy przerwać po uzyskaniu wystarczającej poprawy. Terapia długoterminowa nie jest zalecana w przypadku łuszczycy. Nawroty leczy się w taki sam sposób. Pacjenci z ciężką wrodzoną rybią łuską lub ciężką postacią choroby Dariera mogą wymagać leczenia trwającego ponad 3 m-ce. W takim przypadku należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę, nieprzekraczającą 50 mg/dobę. Osoby w podeszłym wieku. Zalecana dawka jest taka sama jak w przypadku innych osób dorosłych. Leczenie skojarzone. W przypadku stosowania acytretyny w skojarzeniu z innymi formami terapii, niekiedy można zmniejszyć dawkę w zależności od odpowiedzi na leczenie. Leczenie innymi produktami leczniczymi, szczególnie keratolitycznymi, należy na ogół przerwać przed podaniem acytretyny. O ile istnieje takie wskazanie, można kontynuować stosowanie miejscowych kortykosteroidów lub łagodnych maści zmiękczających. Należy omówić z lekarzem stosowanie dodatkowych produktów leczniczych do stosowania miejscowego, w tym środków do pielęgnacji skóry, podczas podawania acytretyny.

Kaps. twarde należy przyjmować w całości, 1x/dobę, z posiłkiem lub popijając mlekiem. Należy bezwzględnie przestrzegać dawki acytretyny ustalonej przez lekarza.

Nadwrażliwość na substancję czynną, którąkolwiek substancję pomocniczą lub inne retynoidy. Acytretyna jest wysoce teratogenna i nie wolno jej stosować u kobiet, które są w ciąży. To samo dotyczy kobiet w wieku rozrodczym, jeśli nie stosują one skutecznych metod zapobiegania ciąży na 4 tyg. przed rozpoczęciem, w trakcie leczenia oraz przez 3 lata po jego zakończeniu: karmienie piersią, ciężkie zaburzenia czynności wątroby, ciężkie zaburzenia czynności nerek, przewlekle zwiększone stężenie lipidów w osoczu. Przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie acytretyny z tetracyklinami, gdyż może to spowodować wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Wykazano zwiększone ryzyko zapalenia wątroby w przypadku jednoczesnego leczenia metotreksatem i etretynatem. W związku z tym skojarzone stosowanie metotreksatu i acytretyny także jest przeciwwskazane. Jednoczesne stosowanie acytretyny z preparatami zawierającymi wit. A lub z innymi retynoidami jest przeciwwskazane ze względu na ryzyko wystąpienia hiperwitaminozy A.

Dawkę należy ustalać na podstawie mc.. Zaleca się początkową dawkę dobową 0,5 mg acytretyny na kg mc. W niektórych przypadkach konieczne może być przejściowe zastosowanie większych dawek do 1 mg na kg mc/ dobę. Nie należy przekraczać maks. dawki 35 mg acytretyny/dobę. Kaps. o stałych dawkach 10 mg i 25 mg mogą nie zapewnić możliwości zastosowania proponowanego schematu dawkowania w przeliczeniu na mc. w przypadku dzieci. W takim przypadku sugeruje się, żeby odpowiednią dawkę i postać leku (np. proszek lub kap.) przygotował, przy użyciu zawartości kaps. produktu farmaceuta w aptece ogólnodostępnej lub szpitalnej. Przeciętna dawka podtrzymująca wynosi 0,1 mg acytretyny na kg mc./dobę. Dawka podtrzymująca powinna być jak najmniejsza i na ogół nie powinna przekraczać 0,2 mg acytretyny na kg mc./dobę (można rozważyć podawanie co 2 dzień). Pełna informacja dla pacjenta, dotycząca ryzyka teratogennego i skutecznych środków zapobiegania ciąży, powinna być przekazana przez lekarza wszystkim pacjentom, zarówno kobietom jak i mężczyznom. Badania kliniczne wykazały, że jednoczesne przyjmowanie acytretyny i etanolu może powodować powstawanie etretynatu. Etretynat jest wysoce teratogenny i ma dłuższy niż acytretyna T0,5 (około 120 dni). Kobietom w wieku rozrodczym nie wolno spożywać alkoholu (zawartego w napojach, jedzeniu lub lekach) podczas leczenia acytretyną i przez 2 m-ce po zakończeniu leczenia. Przez 3 lata po zakończeniu leczenia acytretyną muszą być stosowane skuteczne metody zapobiegania ciąży i wykonywane testy ciążowe. Kobietom w wieku rozrodczym nie wolno podawać krwi od pacjentów leczonych acytretyną. Dlatego też zabronione jest oddawanie krwi przez pacjentów leczonych acytretyną podczas leczenia i przez 3 lata po zakończeniu leczenia acytretyną. Ze względu na ryzyko wystąpienia wad rozwojowych płodu, produktu leczniczego nie wolno przekazywać innym osobom. Niezużyty lub przeterminowany produkt leczniczy należy zwrócić do apteki w celu zniszczenia. Przed rozpoczęciem leczenia acytretyną oraz co 1-2 tyg. w ciągu 1-szych 2 m-cy leczenia, a następnie co 3 m-ce przez cały okres leczenia należy monitorować czynność wątroby. W przypadku nieprawidłowych wyników badań, kontrolę należy przeprowadzać co tydzień. Jeśli czynność wątroby nie powraca do normy lub nadal się pogarsza, leczenie acytretyną musi zostać przerwane. W takich przypadkach zalecane jest kontrolowanie czynności wątroby przez co najmniej 3 m-ce po zakończeniu leczenia. Stężenie cholesterolu i trójglicerydów w osoczu (na czczo) musi być monitorowane przed rozpoczęciem leczenia, m-ca po rozpoczęciu leczenia i następnie co 3 m-ce podczas leczenia. W trakcie leczenia acytretyną zgłaszano przypadki pogorszenia widzenia w nocy. Należy uprzedzi pacjentów o możliwości wystąpienia zaburzeń widzenia i ostrzec ich przed prowadzeniem pojazdów lub obsługiwaniem maszyn w nocy. Należy uważnie monitorować zaburzenia widzenia. Odnotowano rzadkie przypadki łagodnego nadciśnienia śródczaszkowego. Pacjenci z ciężkim bólem głowy, nudnościami, wymiotami i zaburzeniami widzenia powinni natychmiast przerwać stosowanie acytretyny i poddać się badaniom i opiece neurologicznej. U dorosłych pacjentów, zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku, podczas długotrwałego leczenia acytretyną należy prowadzić stosowne badania okresowe w kierunku możliwych zaburzeń kostnienia. Jeśli takie zaburzenia wystąpią, kontynuacja leczenia powinna zostać omówiona z pacjentem na podstawie analizy ryzyka i korzyści z leczenia. Istnieją nieliczne doniesienia o zmianach kostnych u dzieci, w tym o przedwczesnym zarastaniu nasad kości, hiperostozie i zwapnieniach pozakostnych po długotrwałym leczeniu etretynatem; zmiany te mogą wystąpić również podczas leczenia acytretyną. Z tego względu należy ściśle monitorowa parametry wzrostu i rozwoju kości u dzieci. Należy podkreśli, że do chwili obecnej nie są znane wszystkie skutki długotrwałego leczenia acytretyną. Retynoidy nasilają działanie promieniowania UV, dlatego należy unikać ekspozycji na intensywne promieniowanie słoneczne i stosowania lamp ultrafioletowych (solaria) bez nadzoru. Jeśli to konieczne, należy stosować produkty przeciwsłoneczne z filtrem ochronnym co najmniej SPF 15. Leczenie dużymi dawkami retynoidów może powodować zmiany nastroju, w tym drażliwość, agresję i depresję. Suchość oczu może uniemożliwiać noszenie szkieł kontaktowych. Pacjenci noszący szkła kontaktowe powinni być wykluczeni z terapii lub nosić okulary przez cały czas trwania leczenia. U pacjentów z cukrzycą, alkoholików, otyłych, z czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych lub zaburzeniem metabolizmu lipidów, podczas leczenia acytretyną należy częściej kontrolowa stężenie lipidów i/lub glikemię oraz inne wskaźniki czynników ryzyka zaburzeń sercowonaczyniowych, np. ciśnienie tętnicze krwi. U pacjentów chorych na cukrzycę, retynoidy mogą poprawić lub pogorszyć tolerancję glukozy. Z tego względu na początku leczenia częściej niż zwykle musi być kontrolowane stężenie cukru we krwi. U wszystkich pacjentów z grupy wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, w przypadku gdy wskaźniki czynników ryzyka nie powrócą do wartości prawidłowych lub pogorszą się, należy rozważyć zmniejszenie dawki acytretyny lub zaprzestanie leczenia acytretyną. Po wprowadzeniu produktu do obrotu na całym świecie odnotowano bardzo rzadkie przypadki zespołu przesiąkania włośniczek/zespołu kwasu retynowego. Po wprowadzeniu produktu do obrotu na całym świecie odnotowano bardzo rzadkie przypadki złuszczającego zapalenia skóry. Produkt leczniczy wywiera umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Zgłaszano przypadki pogorszenia widzenia w nocy podczas leczenia acytretyną. Należy uprzedzić pacjentów o możliwości wystąpienia zaburzeń widzenia i ostrzec ich przed prowadzeniem pojazdów lub obsługiwaniem maszyn w nocy. W rzadkich przypadkach działanie to utrzymywało się po zaprzestaniu leczenia.

Jednoczesne stosowanie metotreksatu, tetracyklin, wit. A lub innych retynoidów z acytretyną jest przeciwwskazane. Środki lecznicze zawierające tylko małe dawki progesteronu (minipigułki) mogą być niewystarczająco skuteczną metodą antykoncepcji podczas leczenia acytretyną. Nie obserwowano interakcji ze złożonymi z estrogenu i progesteronu doustnymi środkami antykoncepcyjnymi. W badaniach przeprowadzonych u zdrowych ochotników jednoczesne przyjmowanie pojedynczej dawki acytretyny z alkoholem prowadzi do powstania etretynatu, który jest silnie teratogenny. Kobietom w wieku rozrodczym nie wolno spożywa alkoholu (zawartego w napojach, żywności lub w lekach) w trakcie leczenia acytretyną i przez 2 m-ce po jego zakończeniu. Mechanizm tego procesu metabolicznego nie został zdefiniowany, dlatego nie wiadomo, czy są możliwe inne interakcje. Należy wziąć to pod uwagę podczas leczenia kobiet w wieku rozrodczym. Jeśli acytretyna jest jednocześnie podawana z fenytoiną, należy pamięta, że acytretyna częściowo zmniejsza zdolność wiązania fenytoiny z białkami. Znaczenie kliniczne tego działania nie jest jeszcze znane. Dotychczas nie zaobserwowano interakcji acytretyny z innymi substancjami (np. digoksyną, cymetydyną). Badania dotyczące działania acytretyny na wiązanie z białkami leków przeciwzakrzepowych pochodnych kumaryny (warfaryna) nie wykazały żadnych interakcji.

Wiadomo, że retynoidy mogą powodować ciężkie wady rozwojowe u człowieka (wady czaszkowo-twarzowe, wady ośrodkowego układu nerwowego, wady układu krążenia, wady układu kostnego, wady wrodzone grasicy). Podobnie jak wit. A i inne retynoidy, acytretyna może powodować deformacje płodu u potomstwa różnych gatunków zwierząt, nawet w małych dawkach zalecanych do stosowania u człowieka. Acytretyna ma silne działanie teratogenne. Stosowanie acytretyny jest przeciwwskazane u kobiet, które mogłyby zajść w ciążę podczas leczenia lub w ciągu 3 lat po jego zakończeniu. Ryzyko urodzenia zdeformowanego dziecka jest wyjątkowo wysokie, jeśli acytretyna była stosowana przed ciążą lub w jej trakcie, bez względu na to, jak długo była przyjmowana i w jakiej dawce. Acytretyna jest przeciwwskazana u każdej kobiety w wieku rozrodczym, jeśli nie są spełnione wszystkie poniżej wymienione warunki: u pacjentki występują ciężkie zaburzenia rogowacenia skóry oporne na inne metody leczenia. Pacjentka rozumie zalecenia lekarza i zobowiązuje się ich ściśle przestrzega. Pacjentka jest w stanie stosować skuteczne i niezawodne metody zapobiegania ciąży. Jest absolutnie konieczne, aby każda pacjentka w wieku rozrodczym poddawana leczeniu acytretyną stosowała w sposób ciągły skuteczne metody zapobiegania ciąży (najlepiej dwie komplementarne metody), zaczynając 4 tyg. przed rozpoczęciem leczenia, przez cały okres leczenia oraz przez 3 lata po zakończeniu leczenia acytretyną. Pacjentkę należy poinstruować, aby natychmiast skontaktowała się z lekarzem w przypadku podejrzenia ciąży. Leczenie można rozpocząć dopiero w 2 lub 3 dniu następnej, normalnej menstruacji. Na początku leczenia, do 3 dni przed podaniem 1-szej dawki należy wykonać test ciążowy (min. czułość testu 25 mIU/ml), a jego wynik musi być negatywny. Podczas leczenia testy ciążowe należy przeprowadzać co 28 dni. Do przepisania leku na wizytach kontrolnych konieczny jest negatywny wynik testu ciążowego wykonanego nie wcześniej niż 3 dni przed wizytą u lekarza. Po przerwaniu leczenia testy ciążowe należy wykonywać w odstępach 1-3 m-cy przez okres 3 lat po przyjęciu ostatniej dawki. Przed rozpoczęciem leczenia acytretyną lekarz musi szczegółowo poinformować pacjentkę w wieku rozrodczym o wszystkich środkach ostrożności, jakie należy przedsięwziąć, o ryzyku wystąpienia bardzo ciężkich wad rozwojowych płodu oraz o możliwych konsekwencjach zajścia w ciążę w trakcie leczenia i w okresie do 3 lat po zakończeniu leczenia. Skuteczne i nieprzerwanie stosowane metody antykoncepcji muszą być stosowane także w przypadku każdego ponownego leczenia, niezależnie od długości przerwy w leczeniu i muszą być kontynuowane przez 3 lata od zakończenia każdego cyklu leczenia. Jeśli pacjentka zajdzie w ciążę - pomimo stosowania tych środków - istnieje wysokie ryzyko wystąpienia ciężkich wad rozwojowych u płodu (np. wad twarzoczaszki, serca i naczyń lub wad rozwojowych ośrodkowego układu nerwowego, układu kostnego i wady grasicy), a częstość występowania poronień samoistnych jest zwiększona. Ryzyko to dotyczy szczególnie okresu leczenia i 2 m-cy po zakończeniu leczenia. Przez okres 3 lat po zakończeniu leczenia acytretyną, ryzyko jest mniejsze (zwłaszcza u kobiet, które nie spożywają alkoholu), ale nie można go całkowicie wykluczyć ze względu na możliwość powstawania etretynatu. Kobietom w wieku rozrodczym nie wolno spożywa alkoholu (zawartego w napojach, jedzeniu lub lekach) podczas leczenia acytretyną i przez 2 m-ce po zakończeniu leczenia. Podstawową metoda antykoncepcji jest jednoczesne stosowanie doustnego środka antykoncepcyjnego lub wkładki wewnątrzmacicznej z prezerwatywą lub krążkiem dopochwowym. Nie zaleca się środków antykoncepcyjnych z małą dawką progesteronu (minipigułki) ze względu na możliwe zaburzenie działania antykoncepcyjnego. W przypadku mężczyzn leczonych acytretyną, dostępne dane uzyskane na podstawie stopnia narażenia kobiet w ciąży na acytretynę z nasienia i płynu nasiennego wskazują, że ryzyko działania teratogennego jest min., o ile w ogóle występuje. Acytretyna jest przeciwwskazana u kobiet w ciąży. Acytretyny nie wolno podawać kobietom w okresie karmienia piersią. Kobietom w wieku rozrodczym nie wolno przyjmować krwi od pacjentów leczonych acytretyną.

Możliwe działania niepożądane związane ze stosowaniem produktu leczniczego różnią się u poszczególnych pacjentów. Działania niepożądane obserwowane są u większości pacjentów przyjmujących acytretynę. Działania niepożądane zazwyczaj ustępują po zmniejszeniu dawki lub po zaprzestaniu leczenia acytretyną. Na początku leczenia czasami obserwuje się pogorszenie objawów łuszczycy. Najczęściej występującymi działaniami niepożądanymi są objawy hiperwitaminozy A, np. suchość ust, którą można złagodzić stosowaniem tłustej maści. Działania niepożądane acytretyny, o których donoszono w badaniach klinicznych lub po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu, zostały uszeregowane poniżej według układów i narządów oraz częstości występowania. Częstości zdefiniowano następująco. Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: (nieznana) zakażenie sromu i pochwy wywołane przez Candida albicans. Zaburzenia układu immunologicznego: (nieznana) nadwrażliwość typu I. Zaburzenia układu nerwowego: (często) ból głowy; (niezbyt często) zawroty głowy; (rzadko) neuropatia obwodowa, łagodne nadciśnienie śródczaszkowe. Zaburzenia oka: (bardzo często) suchość lub zapalenie błon śluzowych (np. zapalenie spojówek, kseroftalmia), które mogą prowadzić do nietolerancji soczewek kontaktowych; (często) niewyraźne widzenie, ślepota nocna; (rzadko) wrzodziejące zapalenie rogówki. Zaburzenia ucha i błędnika: (nieznana) zaburzenia słuchu, szumy uszne. Zaburzenia naczyniowe: (nieznana) nagłe zaczerwienienie, zespół przesiąkania włośniczek/zespół kwasu retynowego. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (bardzo często) suchość i zapalenie błon śluzowych (np. krwawienie z nosa i zapalenie błony śluzowej nosa); (nieznana) dysfonia; Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo często) suchość ust, nasilone pragnienie; (często) zapalenie żołądka, zaburzenia przewodu pokarmowego (np. ból brzucha, biegunka, nudności, wymioty, niestrawność); (niezbyt często) zapalenie dziąseł, zaburzenia smaku; (nieznana) krwawienie z odbytnicy. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (niezbyt często) zapalenie wątroby; (rzadko) żółtaczka. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo często) zapalenie czerwieni warg, świąd, łysienie, łuszczenie się skóry (na całym ciele, szczególnie na dłoniach i stopach), łamliwość skóry, lepkość skóry, zapalenie skóry, osłabienie paznokci, zanokcica, rumień; (często) nieprawidłowa struktura włosa, pęknięcia skóry; (niezbyt często) pęcherzowe zapalenie skóry, nadwrażliwość na światło; (nieznana) ziarniniak ropotwórczy, złuszczające zapalenie skóry, madaroza (wypadanie rzęs), ścieńczenie skóry. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (często) bóle mięśni stawów; (niezbyt często) ból kości; (bardzo rzadko) egzostoza/narośl kostna (leczenie podtrzymujące może powodować progresję hiperostozy kręgosłupa oraz wystąpienie nowych zmian hiperostotycznych i zwapnień pozaszkieletowych, jakie zaobserwowano podczas długotrwałego leczenia ogólnoustrojowego retynoidami). Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) obrzęk obwodowy, uczucie zimna; (niezbyt często) uczucie gorąca; Badania diagnostyczne: (bardzo często) nieprawidłowości w badaniach aktywności enzymów wątrobowych przemijające, zwykle odwracalne zwiększenie aktywności aminotransferaz i fosfatazy zasadowej. Zaburzenia lipidów podczas leczenia dużymi dawkami acytretyny obserwowano odwracalne zwiększenie stężenia trójglicerydów i cholesterolu w surowicy, zwłaszcza u pacjentów z czynnikami wysokiego ryzyka i podczas leczenia długotrwałego. Nie można wykluczyć zwiększonego ryzyka występowania miażdżycy w przypadku utrzymywania się tych warunków. Istnieją nieliczne doniesienia o zmianach kostnych u dzieci, w tym przedwczesnym zarastaniu nasad kości, hiperostozie i zwapnieniach pozakostnych po długotrwałym leczeniu etretynatem, zmiany te mogą wystąpić również podczas leczenia acytretyną. Z tego względu należy ściśle monitorowa parametry wzrostu i rozwoju kości u dzieci. Retynoidy mogą poprawić lub pogorszyć tolerancję glukozy. Niemożliwa jest jeszcze analiza wszystkich konsekwencji długotrwałej terapii produktem.

W przypadku ostrego przedawkowania należy natychmiast zaprzestać leczenia acytretyną. Objawy przedawkowania acytretyny są takie same jak w przypadku ostrej hiperwitaminozy A, np. bóle, zawroty głowy, nudności lub wymioty, senność, rozdrażnienie i świąd. Podejmowanie innych działań jest zbędne ze względu na niską ostrą toksyczność produktu.

Retynol (wit. A) stanowi niezbędny czynnik wzrostowy, wpływający przede wszystkim na wzrost i różnicowanie komórek nabłonka. Jego mechanizm działania nie został jeszcze całkowicie wyjaśniony. Zarówno retynol, jak i kwas retynowy mogą odwracać zmiany skórne typu hiperkeratozy i nowotworzenia. Efekty te występują na ogół wyłącznie przy dawkach związanych ze znaczną toksycznością miejscową lub układową. Acytretyna, substancja czynna produktu leczniczego, jest syntetycznym, aromatycznym analogiem kwasu retynowego i głównym metabolitem etretynatu, od lat z powodzeniem stosowanym w leczeniu łuszczycy i innych zaburzeń rogowacenia skóry. Badania kliniczne potwierdziły, że w przypadku łuszczycy i dyskeratozy acytretyna prowadzi do normalizacji namnażania komórek nabłonkowych oraz procesów ich różnicowania i rogowacenia, w dawkach, przy których działania niepożądane są na ogół tolerowane. Działanie produktu leczniczego jest wyłącznie objawowe: mechanizm działania jest w dużym stopniu niewyjaśniony.

1 kaps. zawiera 10 mg lub 25 mg acytretyny.