Tabl. należy przyjmować codziennie, mniej więcej o tej samej porze, w kolejności wskazanej na blistrze, popijając w razie potrzeby niewielką ilością płynu. Należy przyjmować 1 tabl./dobę przez 21 kolejnych dni. Każde kolejne opakowanie należy rozpocząć po upływie 7-dniowej przerwy, podczas której występuje zazwyczaj krwawienie z odstawienia. Krwawienie występuje zwykle 2-3 dni po przyjęciu ostatniej tabl. i może nie zakończyć się przed rozpoczęciem kolejnego opakowania tabl. Szczegóły dotyczące dawkowania, patrz ChPL.

Występowanie lub ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej: żylna choroba zakrzepowo-zatorowa - czynna (leczona przeciwzakrzepowymi produktami leczniczymi) lub przebyta żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (np. zakrzepica żył głębokich lub zatorowość płucna); znana dziedziczna lub nabyta predyspozycja do występowania żylnej choroby zakrzepowozatorowej, np. oporność na aktywowane białko C (w tym czynnik V Leiden), niedobór antytrombiny III, niedobór białka C, niedobór białka S; rozległy zabieg operacyjny związany z długotrwałym unieruchomieniem; wysokie ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej wskutek występowania wielu czynników ryzyka. Występowanie lub ryzyko tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych: tętnicze zaburzenia zakrzepowo-zatorowe - czynne lub przebyte (np. zawał mięśnia sercowego) lub objawy prodromalne (np. dławica piersiowa); choroby naczyń mózgowych - czynny udar, przebyty udar lub objawy prodromalne w wywiadzie (np. przemijający napad niedokrwienny); stwierdzona dziedziczna lub nabyta skłonność do występowania tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych np. hiperhomocysteinemia i obecność przeciwciał antyfosfolipidowych (przeciwciała antykardiolipinowe, antykoagulant toczniowy); o migrena z ogniskowymi objawami neurologicznymi w wywiadzie; wysokie ryzyko zaburzeń zakrzepowo-zatorowych tętnic z powodu występowania wielu czynników ryzyka lub występowania jednego z poważnych czynników ryzyka, takich jak: cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi, ciężkie nadciśnienie tętnicze, ciężka dyslipoproteinemia. Występująca obecnie lub w przeszłości ciężka choroba wątroby do momentu powrotu wyników prób czynnościowych wątroby do prawidłowych wartości. Występujący obecnie lub w przeszłości guz wątroby (łagodny lub złośliwy). Potwierdzenie lub podejrzenie wystąpienia nowotworów złośliwych narządów płciowych lub piersi, zależnych od hormonów płciowych. Przerost endometrium. Krwawienie z dróg rodnych o nieustalonej etiologii. Żółtaczka cholestatyczna podczas ciąży lub żółtaczka podczas poprzedniego stosowania środka antykoncepcyjnego. Powikłana choroba zastawek serca. Występujące obecnie lub w przeszłości zapalenie trzustki z towarzyszącą ciężką hipertriglicerydemią. Nadwrażliwość na substancje czynne lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Przeciwskazane jest jednoczesne stosowanie produktu leczniczego z produktami leczniczymi zawierającymi ombitaswir, parytaprewir, rytonawir lub dazabuwir. Jeśli którykolwiek z powyższych stanów wystąpi po raz pierwszy podczas stosowania produktu leczniczego, należy natychmiast przerwać przyjmowanie tabl.

Ostrzeżenia: jeśli występuje którykolwiek z poniższych stanów lub czynników ryzyka, należy omówić z pacjentką zasadność stosowania produktu leczniczego. W razie pogorszenia lub wystąpienia po raz pierwszy któregokolwiek z wymienionych stanów lub czynników ryzyka kobieta powinna zgłosić się do lekarza prowadzącego, który zadecyduje, czy konieczne jest przerwanie stosowania produktu leczniczego. Podczas badań klinicznych z udziałem pacjentek z wirusowym zapaleniem wątroby typu C (HCV), leczonych produktami leczniczymi zawierającymi ombitaswir, parytaprewir, rytonawir lub dazabuwir w skojarzeniu z rybawiryną lub bez rybawiryny, zwiększenie aktywności AlAT do wartości ponad pięciokrotnie większych niż górna granica normy występowało istotnie częściej u kobiet przyjmujących produkty lecznicze zawierające etynyloestradiol, takie jak złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. Przed przyjęciem produktu leczniczego po raz pierwszy lub po przerwie w jego stosowaniu, należy przeprowadzić dokładny wywiad (lekarski i rodzinny) i wykluczyć obecność ciąży. Należy dokonać pomiaru ciśnienia tętniczego krwi i przeprowadzić badanie lekarskie mając na uwadze przeciwwskazania i ostrzeżenia. Ważne jest zwrócenie uwagi kobiety na informacje dotyczące zakrzepicy żył i tętnic, w tym na ryzyko stosowania produktu leczniczego w porównaniu z innymi złożonymi hormonalnymi środkami antykoncepcyjnymi, a także na objawy żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej oraz zaburzeń zakrzepowo-zatorowych tętnic, znane czynniki ryzyka oraz co należy robić w przypadku podejrzenia zakrzepicy. Lekarz powinien poinformować kobietę, aby zapoznała się z treścią ulotki i zastosowała do podanych w niej zaleceń. Częstość wykonywania badań i ich rodzaj należy dobierać indywidualnie dla każdej pacjentki, na podstawie ustalonych schematów postępowania. Należy poinformować kobietę, że doust. środki antykoncepcyjne nie chronią przed zakażeniem wirusem HIV (AIDS) i innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE): stosowanie jakichkolwiek złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem VTE w porównaniu do sytuacji, gdy terapia nie jest stosowana. Stosowanie produktów zawierających lewonorgestrel, norgestymat (w tym produktu leczniczego) lub noretysteron jest związane z najmniejszym ryzykiem VTE. Decyzja o zastosowaniu produktu leczniczego powinna zostać podjęta po rozmowie z pacjentką w celu zapewnienia, że rozumie ona ryzyko VTEj związane z produktem leczniczym i wpływ swoich innych czynników ryzyka na to ryzyko, jak również, że ryzyko VTE jest największe w pierwszym roku stosowania. Istnieją pewne dowody świadczące o tym, że ryzyko zwiększa się, gdy złożone hormonalne środki antykoncepcyjne są przyjmowane ponownie po przerwie w stosowaniu trwającej 4 tyg. lub więcej. U około 2 na 10 000 kobiet, które nie stosują złożonych środków antykoncepcyjnych i nie są w ciąży, w okresie roku rozwinie się VTE. Jednakże, ryzyko to może być znacznie większe, w zależności od czynników ryzyka występujących u danej kobiety. Szacuje się, że spośród 10 000 kobiet, które stosują złożone hormonalne środki antykoncepcyjne zawierające lewonorgestrel, u około 6 kobiet w okresie roku rozwinie się VTE. Obecnie dostępne dane wskazują, że ryzyko wystąpienia VTE podczas stosowania złożonych środków antykoncepcyjnych zawierających norgestymat jest podobne do ryzyka występującego podczas stosowania złożonych środków antykoncepcyjnych zawierających lewonorgestrel. Taka liczba przypadków VTE na rok jest mniejsza niż oczekiwana liczba przypadków u kobiet w ciąży lub w okresie poporodowym. VTE może być śmiertelna w 1-2% przypadków - szczegóły patrz ChPL. U pacjentek stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne niezwykle rzadko zgłaszano przypadki zakrzepicy w innych naczyniach krwionośnych, np. wątrobowych, krezkowych, nerkowych lub w żyłach i tętnicach siatkówki. Czynniki ryzyka VTE: ryzyko żylnych powikłań zakrzepowo-zatorowych u pacjentek stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne może znacząco wzrosnąć w przypadku występowania dodatkowych czynników ryzyka, szczególnie, jeśli występuje kilka czynników ryzyka jednocześnie. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane, jeśli u pacjentki występuje jednocześnie kilka czynników ryzyka, zwiększających ryzyko zakrzepicy żylnej. Jeśli u kobiety występuje więcej niż jeden czynnik ryzyka, możliwe jest, że wzrost ryzyka jest większy niż suma pojedynczych czynników - w takim przypadku należy ocenić całkowite ryzyko VTE. Jeśli ocena stosunku korzyści do ryzyka jest negatywna, nie należy przepisywać złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Czynniki ryzyka VTE. Otyłość (BMI - powyżej 30 kg/m2): ryzyko istotnie zwiększa się ze wzrostem BMI. Czynnik należy szczególnie uwzględnić, jeśli występują również inne czynniki ryzyka. Długotrwałe unieruchomienie, rozległy zabieg operacyjny, jakikolwiek zabieg operacyjny w obrębie kończyn dolnych lub miednicy, zabieg neurochirurgiczny lub poważny uraz. Uwaga: tymczasowe unieruchomienie, w tym podróż samolotem >4 h może również stanowić czynnik ryzyka VTE, szczególnie u kobiet ze współistniejącymi innymi czynnikami ryzyka: w takich sytuacjach zaleca się przerwanie stosowania tabl. (na co najmniej 4 tyg. przed planowanym zabiegiem chirurgicznym) i nie wznawianie przed upływem 2 tyg. od czasu powrotu do sprawności ruchowej. Należy stosować inną metodę antykoncepcji, aby uniknąć niezamierzonego zajścia w ciążę. Należy rozważyć leczenie przeciwzakrzepowe, jeśli stosowania produktu leczniczego nie przerwano odpowiednio wcześnie. Dodatni wywiad rodzinny (występowanie VTE u rodzeństwa bądź rodziców, szczególnie w stosunkowo młodym wieku, np. przed 50. rż.): eśli podejrzewa się predyspozycję genetyczną, przed podjęciem decyzji o stosowaniu złożonego hormonalnego środka antykoncepcyjnego kobieta powinna zostać skierowana na konsultację u specjalisty. Inne schorzenia związane z VTE: nowotwór, toczeń rumieniowaty układowy, zespół hemolityczno-mocznicowy, przewlekłe zapalne choroby jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego) oraz niedokrwistość sierpowatokrwinkowa. Wiek: szczególnie wiek powyżej 35 lat. Nie osiągnięto konsensusu, co do możliwej roli żylaków oraz zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych na wystąpienie lub progresję VTE. Należy uwzględnić zwiększone ryzyko wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej w ciąży a zwłaszcza w 6-tygodniowym okresie poporodowym. Objawy VTE (zakrzepicy żył głębokich oraz zatorowości płucnej): należy poinformować pacjentkę, że w razie wystąpienia niżej wymienionych objawów należy natychmiast zgłosić się do lekarza i powiedzieć personelowi medycznemu, że stosuje się złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. Objawy zakrzepicy żył głębokich (DVT) mogą obejmować: obrzęk nogi i/lub stopy lub obrzęk wzdłuż żyły w nodze; ból lub tkliwość w nodze, które mogą być odczuwane wyłącznie w czasie stania lub chodzenia; zwiększona temperatura w zmienionej chorobowo nodze; czerwona lub przebarwiona skóra nogi. Objawy zatorowości płucnej (ang. PE) mogą obejmować: nagły napad niewyjaśnionego spłycenia oddechu lub przyspieszenia oddechu; nagły napad kaszlu, który może być połączony z krwiopluciem; ostry ból w klatce piersiowej; ciężkie zamroczenie lub zawroty głowy; przyspieszone lub nieregularne bicie serca. Niektóre z tych objawów (np. spłycenie oddechu, kaszel) są niespecyficzne i mogą być niepoprawnie zinterpretowane jako występujące częściej lub mniej poważne stany (np. zakażenia układu oddechowego). Inne objawy zamknięcia naczyń mogą obejmować: nagły ból, obrzęk oraz lekko niebieskie przebarwienie kończyn. Jeżeli zamknięcie naczynia wystąpi w oku, objawy mogą obejmować bezbolesne zaburzenia widzenia, które mogą przekształcić się w utratę widzenia. W niektórych przypadkach utrata widzenia może nastąpić niemal natychmiast. Ryzyko tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych (ATE). Badania epidemiologiczne wykazały związek pomiędzy stosowaniem hormonalnych środków antykoncepcyjnych a zwiększonym ryzykiem ATE (np. zawału mięśnia sercowego) lub incydentów naczyniowo-mózgowych (np. przemijającego napadu niedokrwiennego, udaru). Przypadki tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych mogą być śmiertelne. Czynniki ryzyka ATE: ryzyko wystąpienia tętniczych powikłań zakrzepowo-zatorowych lub napadów naczyniowomózgowych u kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne jest zwiększone w przypadku występowania czynników ryzyka. Stosowanie produktu leczniczego jest przeciwwskazane, jeżeli u pacjentki występuje 1 poważny lub jednocześnie kilka czynników ryzyka ATE, które stawiają pacjentkę w grupie wysokiego ryzyka zakrzepicy tętniczej. Jeśli u kobiety występuje więcej niż 1 czynnik ryzyka, możliwe jest, że wzrost ryzyka będzie większy niż suma pojedynczych czynników - w tym przypadku należy ocenić całkowite ryzyko. Jeśli ocena stosunku korzyści do ryzyka jest negatywna, nie należy przepisywać złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Czynniki ryzyka ATE. Wiek: szczególnie wiek powyżej 35 lat. Palenie: należy dokładnie pouczyć kobiety, aby nie paliły, jeśli zamierzają stosować złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. Kobietom w wieku powyżej 35 lat, które nie zaprzestały palenia, należy stanowczo doradzić stosowanie innej metody antykoncepcji. Nadciśnienie tętnicze: otyłość (BMI - powyżej 30 kg/m2 ): ryzyko istotnie wzrasta wraz ze wzrostem BMI. Jest to szczególnie ważne dla kobiet, u których występują również inne czynniki ryzyka. Dodatni wywiad rodzinny (występowanie tętniczych zaburzeń zakrzepowo-zatorowych u rodzeństwa bądź rodziców, szczególnie w stosunkowo młodym wieku, np. przed 50 rż.): jeśli podejrzewa się predyspozycję genetyczną, przed podjęciem decyzji o stosowaniu złożonego hormonalnego środka antykoncepcyjnego kobieta powinna zostać skierowana na konsultację u specjalisty. Migrena: zwiększenie częstości występowania lub nasilenia migreny w trakcie stosowania złożonych hormonalnych środków antykoncepcyjnych (która może zapowiadać wystąpienie incydentu naczyniowomózgowego) może być powodem do natychmiastowego przerwania stosowania. Inne schorzenia związane ze zdarzeniami niepożądanymi w obrębie naczyń: cukrzyca, hiperhomocysteinemia, wady zastawkowe serca, migotanie przedsionków, dyslipoproteinemia oraz toczeń rumieniowaty układowy. Objawy ATE: należy poinformować pacjentkę, że w razie wystąpienia następujących objawów należy natychmiast zgłosić się do lekarza i powiedzieć personelowi medycznemu, że stosuje się złożone hormonalne środki antykoncepcyjne. Objawy napadu naczyniowo-mózgowego mogą obejmować: nagłe zdrętwienie lub osłabienie twarzy, rąk lub nóg, szczególnie po jednej stronie ciała; nagłe trudności z chodzeniem, zawroty głowy, utratę równowagi lub koordynacji; nagłe splątanie, trudności z mówieniem lub rozumieniem; nagłe zaburzenia widzenia w jednym oku lub obojgu oczach; nagłe, ciężkie lub długotrwałe bóle głowy bez przyczyny; utratę przytomności lub omdlenie z drgawkami lub bez drgawek. Przejściowe objawy wskazujące, że zdarzenie jest przemijającym napadem niedokrwiennym. Objawy zawału serca mogą być następujące: ból, uczucie dyskomfortu, ciężaru, uczucie ściskania lub pełności w klatce piersiowej, ramieniu lub poniżej mostka; uczucie dyskomfortu promieniujące do pleców, szczęki, gardła, ramienia, żołądka; uczucie pełności, niestrawności lub zadławienia; pocenie się, nudności, wymioty lub zawroty głowy; skrajne osłabienie, niepokój lub spłycenie oddechu; przyspieszone lub nieregularne bicie serca. U pacjentek stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne rzadko opisywano występowanie łagodnych guzów wątroby, a jeszcze rzadziej - guzów złośliwych. W pojedynczych przypadkach tego typu nowotwory prowadziły do wystąpienia zagrażających życiu krwotoków do jamy brzusznej. Dlatego, w razie wystąpienia silnego bólu w nadbrzuszu, powiększenia wątroby lub objawów krwotoku do jamy brzusznej u kobiet przyjmujących złożone doustne środki antykoncepcyjne należy wziąć pod uwagę guz wątroby w rozpoznaniu różnicowym. W metaanalizie 54 badań epidemiologicznych wykazano nieznaczne zwiększenie ryzyka względnego (Relative Risk, RR=1,24) rozpoznania raka piersi u kobiet stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne. Obserwowane zwiększone ryzyko może być spowodowane wcześniejszym rozpoznaniem raka piersi u kobiet stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne, działaniem biologicznym złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych lub połączeniem obu tych czynników. Dodatkowo zdiagnozowane przypadki raka piersi u kobiet aktualnie stosujących złożone doustne środki antykoncepcyjne, lub u kobiet które je stosowały w czasie ostatnich 10 lat, wykazują większe prawdopodobieństwo zmian zlokalizowanych w porównaniu do przypadków u kobiet, które nigdy nie stosowały złożonych doust. środków antykoncepcyjnych. Rak piersi rzadko występuje u kobiet, które nie ukończyły 40 lat, niezależnie od tego czy przyjmują czy nie, złożone doust. środki antykoncepcyjne. Częstość występowania raka piersi zwiększa się wraz z wiekiem, a zwiększona liczba rozpoznań tego nowotworu u kobiet obecnie lub niedawno stosujących złożony doustny środek antykoncepcyjny jest niewielka w stosunku do całkowitego ryzyka wystąpienia raka piersi. Najbardziej istotnym czynnikiem ryzyka raka piersi u kobiet stosujących złożony doust. środek antykoncepcyjny jest wiek, w którym kobieta przerwała jego stosowanie; im wiek przerwania stosowania jest późniejszy, tym ilość zdiagnozowanych przypadków raka piersi jest większa. Długość stosowania jest mniej istotna i zwiększone ryzyko stopniowo zanika w ciągu 10 lat od zakończenia przyjmowania złożonego doust. środka antykoncepcyjnego tak, że po 10 latach wydaje się nie być ono zwiększone. Należy omówić z pacjentką możliwość wystąpienia zwiększonego ryzyka raka piersi i ocenić je w stosunku do korzyści wynikających ze stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych, biorąc pod uwagę dowody wskazujące na znaczącą ochronę przed wystąpieniem ryzyka innych nowotworów (np. raka jajnika i raka endometrium). Liczba przypadków raka piersi - szczegóły patrz ChPL. Wyniki niektórych badań epidemiologicznych wskazują, że długotrwałe stosowanie złożonych doust. środków antykoncepcyjnych (>5 lat) może zwiększać ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy. Tym niemniej, trwają spory dotyczące znaczenia czynników dodatkowych, takich jak zachowania seksualne i inne czynniki, jak zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (ang. HPV). Przyjmowanie złożonych doust. środków antykoncepcyjnych o dużej zawartości substancji czynnej (50 µg etynyloestradiolu) powoduje zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka endometrium i raka jajnika. Wymaga potwierdzenia, czy przyjmowanie złożonych doust. środków antykoncepcyjnych o małej zawartości substancji czynnej ma takie samo działanie. Podczas stosowania doust. środków antykoncepcyjnych może wystąpić krwawienie śródcykliczne, plamienie i/lub brak krwawienia z odstawienia, zwłaszcza w pierwszych miesiącach przyjmowania tabl. Jeżeli nieregularne krwawienia utrzymują się przez ponad 3 cykle, lub występują u kobiety, u której uprzednio występowały regularne cykle, należy rozważyć przyczyny niehormonalne i przeprowadzić odpowiednie badania diagnostyczne w celu wykluczenia nowotworów złośliwych lub ciąży. U niektórych kobiet mogą nie występować krwawienia z odstawienia podczas przerwy w przyjmowaniu tabl. Jeżeli złożony doust. środek antykoncepcyjny był przyjmowany zgodnie z zaleceniami, jest mało prawdopodobne, że kobieta jest w ciąży. Niemniej jednak, jeżeli złożony doust. środek antykoncepcyjny nie był przyjmowany zgodnie z zaleceniami a nie wystąpiło krwawienie z odstawienia lub jeżeli nie wystąpiły 2 kolejne krwawienia z odstawienia, przed kontynuacją stosowania złożonego doust. środka antykoncepcyjnego należy wykluczyć ciążę. U kobiet z hipertriglicerydemią lub wywiadem rodzinnym w tym kierunku, podczas przyjmowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych może być zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki. U wielu kobiet przyjmujących złożone doust. środki antykoncepcyjne zgłaszano niewielkie zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi, chociaż znaczące zwiększenie wartości ciśnienia występuje rzadko. Tylko w takich przypadkach uzasadnione jest natychmiastowe odstawienie złożonych doust. środków antykoncepcyjnych. Jeśli podczas stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych u kobiet z istniejącym wcześniej nadciśnieniem tętniczym, stale podwyższone ciśnienie tętnicze lub znaczący wzrost ciśnienia tętniczego krwi nie reaguje na odpowiednie leczenie przeciwnadciśnieniowe, należy odstawić złożone doust. środki antykoncepcyjne. Jeśli to właściwe, po powrocie wartości ciśnienia tętniczego krwi do normy po zastosowaniu leków przeciwnadciśnieniowych można ponownie zastosować złożone doust. środki antykoncepcyjne. Zarówno podczas ciąży, jak i podczas przyjmowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych zgłaszano występowanie następujących stanów chorobowych lub ich pogorszenie, chociaż nie ma dowodów na powiązanie ze stosowaniem złożonych doust. środków antykoncepcyjnych: żółtaczka i/lub świąd spowodowane cholestazą, kamica żółciowa; porfiria, toczeń rumieniowaty układowy, zespół hemolityczno-mocznicowy, pląsawica Sydenhama, opryszczka ciążowa, utrata słuchu w wyniku otosklerozy. U kobiet z wrodzonym obrzękiem naczynioruchowym egzogenne estrogeny mogą wywołać lub nasilić objawy obrzęku naczynioruchowego. Ostre lub przewlekłe zaburzenia czynności wątroby mogą powodować konieczność przerwania stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych do momentu powrotu parametrów czynności wątroby do prawidłowych wartości. W przypadku nawrotu żółtaczki cholestatycznej i/lub świądu spowodowanego cholestazą, u kobiet, u których takie objawy występowały podczas ciąży lub poprzedniego stosowania steroidów płciowych, konieczne jest przerwanie stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych. Mimo, że złożone doust. środki antykoncepcyjne mogą powodować obwodową insulinooporność i wpływać na tolerancję glukozy, nie ma dowodów na to, aby istniała konieczność zmiany schematu leczenia u pacjentek z cukrzycą, stosujących złożone doust. środki antykoncepcyjne o małej zawartości substancji czynnej (zawierających <0,05 mg etynyloestradiolu). Niemniej jednak, należy uważnie obserwować kobiety chorujące na cukrzycę, zwłaszcza w początkowym okresie stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych. Podczas stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych zgłaszano przypadki zaostrzenia padaczki, choroby Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Sporadycznie podczas stosowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych może wystąpić ostuda, zwłaszcza u kobiet, u których wcześniej występowała ostuda ciążowa. Kobiety ze skłonnością do występowania ostudy, powinny unikać ekspozycji na słońce oraz światło ultrafioletowe podczas stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych. Nastrój depresyjny oraz depresja są znanymi działaniami niepożądanymi, występującymi podczas stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych. Depresja może być ciężka i jest znanym czynnikiem ryzyka zachowań i myśli samobójczych. Należy zalecić pacjentkom, aby skontaktowały się z lekarzem, jeśli zauważą zmiany nastroju i objawy depresji, w początkowym okresie leczenia. Tabl. zawierają laktozę. Lek nie powinien być stosowany u pacjentek z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, brakiem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozygalaktozy. Nie przeprowadzono badań dotyczących wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. U kobiet stosujących złożone doust. środki antykoncepcyjne nie obserwowano wpływu tych produktów leczniczych na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.

Potencjalne zmniejszenie skuteczności antykoncepcyjnej związane z jednoczesnym stosowaniem innych produktów leczniczych: należy zapoznać się z informacjami dotyczącymi innych stosowanych jednocześnie produktów leczniczych, aby rozpoznać możliwe interakcje. Wpływ innych produktów leczniczych na działanie produktu leczniczego. Mogą wystąpić interakcje z produktami leczniczymi indukującymi enzymy mikrosomalne, które mogą spowodować zwiększenie klirensu hormonów płciowych, co może prowadzić do krwawienia śródcyklicznego i/lub nieskuteczności działania antykoncepcyjnego. Postępowanie: indukcja enzymów może wystąpić po kilku dniach leczenia. Maks. indukcja enzymów występuje w ciągu kilku tyg. Po zaprzestaniu leczenia indukcja enzymów może się utrzymywać przez około 4 tyg. Leczenie krótkotrwałe: kobiety leczone produktami leczniczymi indukującymi enzymy powinny stosować mechaniczną lub inną metodę antykoncepcji, oprócz złożonego doust. środka antykoncepcyjnego. Mechaniczne metody antykoncepcji muszą być stosowane podczas całego okresu leczenia skojarzonego oraz przez 28 dni po jego zakończeniu. Jeśli leczenie to trwa dłużej, niż do zakończenia opakowania doust. złożonego środka antykoncepcyjnego, należy od razu rozpocząć przyjmowanie tabl. z następnego opakowania, bez zwyczajowej przerwy w przyjmowaniu tabl. Leczenie długotrwałe: u kobiet długotrwale przyjmujących produkty lecznicze indukujące enzymy wątrobowe zaleca się stosowanie innej, niehormonalnej metody zapobiegania ciąży. Substancje zwiększające klirens złożonych doust. środków antykoncepcyjnych (zmniejszające skuteczność poprzez indukcję enzymów), np.: barbiturany, bosentan, karbamazepina, fenytoina, prymidon, ryfampicyna, produkt leczniczy stosowany w leczeniu zakażeń wirusem HIV - rytonawir, newirapina, efawirenz, prawdopodobnie również felbamat, gryzeofulwina, okskarbamazepina, topiramat oraz produkty ziołowe zawierające ziele dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum). Substancje wywierające różny wpływ na klirens złożonych doust. środków antykoncepcyjnych: równoczesne stosowanie złożonych doust. środków antykoncepcyjnych z produktami złożonymi zawierającymi inhibitory proteazy HIV i nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy, w tym z produktami złożonymi zawierającymi inhibitory HCV, może zwiększać lub zmniejszać stężenie estrogenów albo progestagenów w osoczu. W efekcie końcowym, w niektórych przypadkach zmiany te mogą mieć znaczenie kliniczne. Dlatego też, przepisując równoczesne stosowanie produktów leczniczych przeciwko HIV/HCV należy wziąć pod uwagę możliwe interakcje oraz odpowiednie zalecenia. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, kobiety podczas terapii inhibitorami proteazy lub nienukleozydowymi inhibitorami odwrotnej transkryptazy powinny stosować dodatkową, mechaniczną metodę antykoncepcji. Substancje zmniejszające klirens złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych (inhibitory enzymatyczne): znaczenie kliniczne potencjalnych interakcji z inhibitorami enzymatycznymi nie jest znane. Jednoczesne przyjmowanie silnych inhibitorów CYP3A4 może zwiększać stężenia w osoczu estrogenu, progestagenu lub obu tych substancji jednocześnie. Podczas jednoczesnego przyjmowania ze złożonym doust. środkiem antykoncepcyjnym zawierającym 0,035 mg etynyloestradiolu wykazano, że etorykoksyb w dawkach 60-120 mg/dobę zwiększa stężenie etynyloestradiolu w osoczu odpowiednio 1,4- i 1,6-krotnie. Wpływ produktu leczniczego na działanie innych produktów leczniczych: złożone doust. środki antykoncepcyjne mogą wpływać na metabolizm niektórych innych substancji czynnych. Odpowiednio, stężenie w osoczu i tkankach może ulec zwiększeniu (np. cyklosporyna) lub zmniejszeniu (np. lamotrygina). Dane kliniczne wskazują, że etynyloestradiol hamuje klirens substratów CYP1A1, powodując słabe (np. teofilina) lub umiarkowane (np. tyzanidyna) zwiększenie stężenia tych substancji w osoczu. Interakcje farmakodynamiczne: jednoczesne stosowanie z produktami leczniczymi zawierającymi ombitaswir, parytaprewir, rytonawir lub dazabuwir w skojarzeniu z rybawiryną lub bez rybawiryny może zwiększać ryzyko zwiększenia aktywności AlAT. Dlatego pacjentki które stosują produkt leczniczy muszą go zastąpić innymi metodami zapobiegania ciąży (np. środki antykoncepcyjne zawierające wyłącznie progestagen lub metody niehormonalne) przed rozpoczęciem stosowania tego schematu leczenia skojarzonego. Stosowanie produktu leczniczego może zostać wznowione 2 tyg. po zakończeniu leczenia tym schematem terapii skojarzonej. Badania laboratoryjne: przyjmowanie steroidów antykoncepcyjnych może wpływać na wyniki niektórych badań laboratoryjnych, w tym: biochemicznych parametrów czynności wątroby, tarczycy, nadnerczy i nerek, stężenia białek osocza (nośnikowych), np. globuliny wiążącej kortykosteroidy oraz stężenia frakcji lipidów lub lipoprotein, parametry metabolizmu węglowodanów i parametry krzepnięcia oraz fibrynolizy. Zmienione wyniki badań laboratoryjnych zazwyczaj pozostają w granicach wartości prawidłowych.

Jeśli podczas przyjmowania produktu leczniczego kobieta zajdzie w ciążę, należy przerwać przyjmowanie produktu. W większości badań epidemiologicznych nie wykazano zwiększenia ryzyka wystąpienia wad wrodzonych u dzieci, których matki przyjmowały złożone doust. środki antykoncepcyjne zawierające etynyloestradiol przed zajściem w ciążę, ani działania teratogennego, gdy środki te były w sposób niezamierzony stosowane we wczesnym okresie ciąży. Po wznowieniu przyjmowania produktu leczniczego należy wziąć pod uwagę zwiększone ryzyko wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej w okresie poporodowym. Przyjmowanie złożonych doust. środków antykoncepcyjnych może wpływać na laktację, poprzez zmniejszenie ilości oraz zmianę składu mleka kobiecego. W związku z tym, nie zaleca się stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych aż do momentu przerwania karmienia dziecka piersią. Przyjmowanie złożonych doust. środków antykoncepcyjnych może powodować, że niewielkie ilości steroidów zawartych w środku antykoncepcyjnym i/lub ich metabolitów mogą przenikać do mleka. Te ilości mogą wywierać wpływ na dziecko. Produkt leczniczy jest wskazany do zapobiegania ciąży. Informacje dotyczące wpływu na płodność, patrz ChPL.

U kobiet stosujących złożone hormonalne środki antykoncepcyjne odnotowano zwiększone ryzyko zakrzepicy żył i tętnic oraz zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, w tym zawału serca, udaru, przemijającego napadu niedokrwiennego, zakrzepicy żylnej oraz zatorowości płucnej. Działania niepożądane zgłoszone podczas stosowania leku w badaniach klinicznych lub po wprowadzeniu do obrotu produktu leczniczego w postaci tabl. zawierającego norgestymat i etynyloestradiol. Zakażenia i zarażenia pasożytnicze: (często) zakażenia układu moczowego, zakażenia pochwy. Nowotwory łagodne, złośliwe i nieokreślone (w tym torbiele i polipy): (niezbyt często) dysplazja szyjki macicy; (rzadko) torbiele piersi; (nieznana) gruczolaki wątroby, rak piersi, łagodne nowotwory piersi, ogniskowy rozrost guzkowy, gruczolako-włókniaki piersi. Zaburzenia układu immunologicznego: (często) nadwrażliwość. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (często) zatrzymanie płynu; (niezbyt często) zwiększenie i zmniejszenie apetytu, wahania mc.; (nieznana) dyslipidemia. Zaburzenia psychiczne: (często) zmiana nastroju, depresja, nerwowość, bezsenność; (niezbyt często) lęk, zaburzenia libido. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo często) ból głowy; (często) migrena, zawroty głowy; (niezbyt często) omdlenia, parestezja; ncydent naczyniowomózgowy. Zaburzenia oka: (niezbyt często) zaburzenia widzenia, suche oko; (nieznana) nietolerancja soczewek kontaktowych, zator naczyniowy siatkówki. Zaburzenia ucha i błędnika: (rzadko) zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego. Zaburzenia serca: (niezbyt często) kołatanie serca; (rzadko) tachykardia; (nieznana) zawał serca. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) zakrzepica, nadciśnienie tętnicze, uderzenia gorąca; (rzdko) żylna choroba zakrzepowozatorowa, tętnicza choroba zakrzepowo-zatorowa; (nieznana) zakrzepica żył głębokich, zakrzepica żylna. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) duszność; (nieznana) zatorowość płucna. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo często) zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wymioty, biegunka, nudności; (często) ból żołądka i jelit, ból brzucha, rozdęcie brzucha, zaparcie, wzdęcie z oddawaniem gazów; (rzadko) zapalenie trzustki. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (rzadko) zapalenie wątroby. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) trądzik, wysypka; (niezbyt często) łysienie, hirsutyzm, pokrzywka, rumień, przebarwienie skóry; (rzadko) nadmierne pocenie się, reakcje nadwrażliwości na światło; (nieznana) obrzęk naczynioruchowy, rumień guzowaty, nocne pocenie się. Zaburzenia mięśniowoszkieletowe i tkanki łącznej: (często) skurcz mięśni, ból kończyny, ból pleców; (niezbyt często) ból mięśni. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (bardzo często) bolesne miesiączkowanie, krwotok maciczny, nieprawidłowe krwawienie z odstawienia; (często) brak miesiączki, upławy z narządów rodnych, ból piersi; (niezbyt często) mlekotok, powiększenie piersi, torbiel, jajnika, suchość pochwy i sromu; (rzadko) upławy z pochwy; (nieznana) zahamowanie laktacji. Badania diagnostyczne: (często) zwiększenie mc.; (niezbyt często) zmniejszenie mc. Szczegóły dotyczące działań niepożądanych, patrz ChPL. U kobiet przyjmujących złożone doust. środki antykoncepcyjne zaobserwowano zwiększone ryzyko wystąpienia tętniczych i żylnych zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, w tym zawału serca, udaru mózgu, przejściowych ataków niedokrwiennych, zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej. U kobiet przyjmujących złożone doust. środki antykoncepcyjne zgłaszano następujące ciężkie działania niepożądane: żylna choroba zakrzepowo-zatorowa; tętnicza choroba zakrzepowo-zatorowa; nadciśnienie tętnicze krwi; guzy wątroby; wystąpienie lub pogorszenie stanów chorobowych, których powiązanie z przyjmowaniem złożonych doust. środków antykoncepcyjnych nie jest rozstrzygnięte: choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita, padaczka, mięśniaki macicy, porfiria, układowy toczeń rumieniowaty, opryszczka ciążowa, pląsawica Sydenhama, zespół hemolityczno-mocznicowy, żółtaczka cholestatyczna; ostuda; ostre lub przewlekłe zaburzenia czynności wątroby, które mogą wymagać przerwania stosowania złożonych doust. środków antykoncepcyjnych aż do momentu powrotu parametrów czynności wątroby do prawidłowych wartości; u kobiet z dziedzicznym obrzękiem naczyniowym egzogenne estrogeny mogą indukować lub zaostrzyć objawy obrzęku naczynioruchowego. Częstość rozpoznania raka piersi jest bardzo nieznacznie zwiększona u kobiet przyjmujących złożone doust. środki antykoncepcyjne. Ponieważ rak piersi występuje rzadko u kobiet w wieku poniżej 40 lat, zwiększenie liczby przypadków jest niewielkie w stosunku do ogólnego ryzyka raka piersi. Nie jest znany związek przyczynowo-skutkowy ze stosowaniem złożonych doust. środków antykoncepcyjnych. Interakcje: krwawienie śródcykliczne i/lub nieskuteczność działania antykoncepcyjnego może być wynikiem interakcji innych produktów leczniczych (induktorów enzymatycznych) z doust. złożonymi środkami antykoncepcyjnymi.

Nie zgłaszano ciężkich objawów związanych z przedawkowaniem. Objawami przedawkowania mogą być nudności, wymioty i krwawienie z dróg rodnych. Nie istnieje antidotum a leczenie powinno być objawowe.

Działanie antykoncepcyjne produktu leczniczego oparte jest na współdziałaniu wielu czynników, z których najważniejsze to zahamowanie owulacji i zmiany w endometrium.

1 tabl. zawiera 250 µg norgestimatu i 35 µg etynyloestradiolu.