Dawka 2,5 mg: preparat stosuje się u pacjentów ze stabilną przewlekłą niewydolnością serca, u których w ciągu ostatnich 6 tyg. nie występowała ostra niewydolność serca oraz u których nie zmieniano sposobu leczenia niewydolności serca przez 2 ostatnie tyg. Przed rozpoczęciem podawania preparatu pacjent powinien być leczony inhibitorem konwertazy angiotensyny (a w przypadku złej tolerancji leków z tej grupy, innym lekiem rozszerzającym naczynia) w dawce optymalnej i lekiem moczopędnym oraz, w razie konieczności, glikozydami naparstnicy. Leczenie przewlekłej niewydolności serca powinien prowadzić lekarz z doświadczeniem w tym zakresie. Uwaga: stosowanie bisoprololu w stabilnej przewlekłej niewydolności serca należy rozpoczynać od małych dawek, które następnie należy stopniowo zwiększać zgodnie ze schematem podanym poniżej. Dorośli: 1,25 mg raz/dobę przez 1 tydzień. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 2,5 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez następny tydzień. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 3,75 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez kolejny tydzień. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 5 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez 4 tyg. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 7,5 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez następne 4 tyg. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 10 mg raz/dobę (dawka podtrzymująca). Po pierwszym podaniu dawki 1,25 mg należy obserwować stan pacjenta przez około 4 h, zwracając szczególną uwagę na ciśnienie tętnicze, tętno, objawy nasilenia niewydolności serca oraz ewentualne zaburzenia przewodzenia. Maks. zalecana dawka bisoprololu wynosi 10 mg raz/dobę. Jeśli podczas dostosowywania dawki dojdzie do nasilenia niewydolności serca lub pojawienia się objawów nietolerancji, należy zmniejszyć dawkę bisoprololu, a jeśli to konieczne, odstawić preparat (zwłaszcza w przypadku wystąpienia ciężkiego niedociśnienia, nasilenia objawów niewydolności serca z ostrym obrzękiem płuc, wstrząsu kardiogennego, objawowej bradykardii lub bloku przedsionkowo-komorowego). Zarówno zmniejszanie dawek, jak i odstawianie preparatu powinno odbywać się stopniowo, zwłaszcza u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca (nagłe odstawienie może spowodować nasilenie zaburzeń). Jeśli konieczne jest przerwanie stosowania bisoprololu, dawki należy zmniejszać o połowę na tydzień. Jeśli to konieczne, stosowanie bisoprololu można przerwać oraz rozpocząć ponownie, kiedy będzie to wskazane. Nie ma doświadczenia dotyczącego stosowania u dzieci, dlatego produktu leczniczego nie należy stosować w tej grupie wiekowej. Pacjenci w wieku podeszłym: nie jest konieczne modyfikowanie dawki. Nie ma danych dotyczących farmakokinetyki bisoprololu u pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca i niewydolnością nerek lub wątroby, dlatego należy zachować szczególną ostrożność zwiększając u nich dawkę. Dawka 5mg i 10 mg. Nadciśnienie tętnicze i choroba niedokrwienna serca: dawkę ustala się indywidualnie dla każdego pacjenta, przede wszystkim na podstawie tętna i efektu leczniczego. Zazwyczaj stosuje się 5 mg raz/dobę. W razie konieczności dawka może zostać zwiększona do 10 mg raz/dobę. Dalsze zwiększanie dawki jest uzasadnione tylko w wyjątkowych przypadkach. W niektórych łagodniejszych przypadkach nadciśnienia tętniczego może być wystarczające podawanie dawki 2,5 mg raz/dobę. Odstawianie produktu leczniczego lub zmniejszanie dawki powinno odbywać się stopniowo, zwłaszcza u pacjentów z dławicą piersiową. Stabilna przewlekła niewydolność serca: produkt leczniczy stosuje się u pacjentów ze stabilną przewlekłą niewydolnością serca, u których w ciągu ostatnich 6 tyg. nie występowała ostra niewydolność serca oraz u których nie zmieniano sposobu leczenia niewydolności serca przez co najmniej 2 ostatnie tyg. Przed rozpoczęciem podawania produktu leczniczego pacjent powinien być leczony inhibitorem konwertazy angiotensyny (a w przypadku złej tolerancji leków z tej grupy, innym lekiem rozszerzającym naczynia) w dawce optymalnej, lekiem moczopędnym oraz, w razie konieczności, glikozydem nasercowym. Leczenie przewlekłej niewydolności serca powinien prowadzić lekarz z doświadczeniem w tym zakresie. Uwaga: stosowanie bisoprololu w stabilnej przewlekłej niewydolności serca należy rozpoczynać od małych dawek, które następnie należy stopniowo zwiększać zgodnie ze schematem podanym poniżej. Dorośli: 1,25 mg raz/dobę przez pierwszy tydzień. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 2,5 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez następny tydzień. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 3,75 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez kolejny tydzień. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 5 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez 4 tyg. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 7,5 mg raz/dobę i taką dawkę stosować przez następne 4 tyg. Jeśli dawka jest dobrze tolerowana, należy ją zwiększyć do 10 mg jeden raz na dobę (dawka podtrzymująca). Po pierwszym podaniu dawki 1,25 mg należy obserwować stan pacjenta przez około 4 h, zwracając szczególną uwagę na ciśnienie tętnicze, tętno, objawy nasilenia niewydolności serca oraz przewodnictwo bodźców w obrębie serca. Maks. zalecana dawka bisoprololu wynosi 10 mg/dobę. Jeśli w okresie dobierania dawki dojdzie do nasilenia niewydolności serca lub pojawienia się objawów nietolerancji, zaleca się zmniejszenie dawki bisoprololu, a jeśli to konieczne, odstawienie leku (zwłaszcza w przypadku wystąpienia ciężkiego niedociśnienia, nasilenia objawów niewydolności serca z ostrym obrzękiem płuc, wstrząsem kardiogennym, objawową bradykardią lub blokiem przedsionkowo-komorowym). Zarówno zmniejszanie dawek, jak i odstawianie leku powinno odbywać się stopniowo (nagłe odstawienie leku może spowodować przejściowe nasilenie niewydolności serca). Jeśli konieczne jest przerwanie stosowania bisoprololu, dawki należy zmniejszać o połowę na tydzień. Jeśli to konieczne, stosowanie bisoprololu można przerwać oraz rozpocząć ponownie, kiedy będzie to wskazane. Nie ma doświadczenia dotyczącego stosowania u dzieci, dlatego produktu leczniczego nie należy stosować u dzieci. Pacjenci w wieku podeszłym: nie jest konieczne modyfikowanie dawki. Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby i/lub nerek:u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym lub chorobą niedokrwienną oraz z łagodnymi i umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby lub nerek (klirens kreatyniny > 20 ml/min.) nie ma konieczności zmiany dawkowania. Jednak wówczas, gdy czynność nerek jest znacznie upośledzona (klirens kreatyniny < 20 ml/min) lub gdy występują ciężkie zaburzenia czynności wątroby, nie należy przekraczać dawki 10 mg/dobę. Nie ma danych dotyczących farmakokinetyki bisoprololu u pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca i niewydolnością nerek lub wątroby, dlatego należy zachować szczególną ostrożność dobierając u nich dawkę leku.

Tabl. należy przyjmować doustnie, raz/dobę, bez rozgryzania, popijając niewielką ilością płynu. Produkt leczniczy można przyjmować zarówno w trakcie posiłku, jak i przed jedzeniem. Powinien być przyjmowany zawsze o tej samej porze. Leczenie produktem leczniczym jest przeważnie długotrwałe.

Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą; ostra niewydolność serca i okresy dekompensacji niewydolności serca wymagające dożylnego stosowania leków inotropowych; wstrząs kardiogenny; blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia u osób bez rozrusznika serca; blok zatokowo-przedsionkowy, zespół chorego węzła zatokowego; bradykardia (tętno poniżej 50 uderzeń/minutę) występująca przed rozpoczęciem leczenia; niedociśnienie tętnicze (ciśnienie skurczowe < 100 mmHg); ciężka astma oskrzelowa lub ciężka przewlekła obturacyjna choroba płuc; zaawansowane stadium zarostowych chorób tętnic obwodowych i zespół Raynauda; nie leczony guz chromochłonny nadnerczy; kwasica metaboliczna.

Produkt leczniczy należy stosować ostrożnie u pacjentów: ze skłonnością do skurczu oskrzeli, np. astmą oskrzelową i chorobami obturacyjnymi dróg oskrzelowych (należy jednocześnie stosować leki rozszerzające oskrzela, a w przypadku zwiększenia oporów w drogach oddechowych, co może okresowo występować u pacjentów z astmą, należy rozważyć zwiększenie dawek b2-adrenomimetyków); z cukrzycą ze znacznymi wahaniami stężenia glukozy we krwi (bisoprolol może maskować objawy hipoglikemii); stosujących ścisłą dietę; z blokiem przedsionkowo-komorowym I stopnia; z dławicą Prinzmetala; z zarostowymi chorobami tętnic obwodowych (może wystąpić nasilenie dolegliwości, zwłaszcza na początku leczenia); z alergią w wywiadzie (bisoprolol, podobnie jak inne leki b-adrenolityczne, może zwiększać wrażliwość na alergeny oraz nasilać reakcje alergiczne); z nadczynnością tarczycy (bisoprolol może maskować objawy tyreotoksykozy); z guzem chromochłonnym nadnerczy (bisoprolol można stosować wyłącznie po podaniu leków a-adrenolitycznych); z łuszczycą, w tym również z łuszczycą w wywiadzie (bisoprolol można stosować po dokładnym rozważeniu korzyści i ryzyka); oraz u pacjentów, u których stosowane jest leczenie odczulające lub wziewne środki znieczulające. Brak doświadczeń ze stosowaniem bisoprololu u pacjentów z niewydolnością serca w następujących przypadkach:niewydolność serca II stopnia wg klasyfikacji NYHA; cukrzyca insulinozależna (typ I); niewydolność nerek ze stężeniem kreatyniny w surowicy > 300 umol/l; niewydolność wątroby; kardiomiopatia restrykcyjna; wrodzone choroby serca; wady zastawek serca powodujące znaczne zaburzenie hemodynamiki; zawał mięśnia sercowego w ciągu ostatnich 3 m-cy; pacjenci powyżej 80 lat. Nagłe odstawienie bisoprololu jest dopuszczalne tylko w przypadku zdecydowanej konieczności. Na początku leczenia konieczne jest regularne monitorowanie pacjenta. Produkt leczniczy zawiera laktozę. Nie powinien być stosowany u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (typu Lappa) lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Reakcje na bisoprolol są osobniczo zmienne i u niektórych osób mogą ograniczać zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu, szczególnie na początku leczenia oraz bezpośrednio po zmianach dawkowania. Pacjenta należy poinformować, że w przypadku wystąpienia zawrotów głowy lub uczucia zmęczenia powinien unikać prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługiwania urządzeń mechanicznych w ruchu.

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania bisoprololu: z lekami blokującymi kanał wapniowy, takimi jak werapamil oraz diltiazem, gdyż stosowanie tych leków razem z bisoprololem może mieć niekorzystny wpływ na kurczliwości mięśnia sercowego, przewodzenie przedsionkowo-komorowe i ciśnienie tętnicze; z klonidyną, z powodu ryzyka wystąpienia nadmiernego spowolnienia rytmu serca oraz zaburzenia przewodzenia bodźców w obrębie serca; po odstawieniu klonidyny może wystąpić nagłe zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi; z inhibitorami monoaminooksydazy (z wyjątkiem inhibitorów MAO-B), ponieważ podawanie ich jednocześnie z bisoprololem stwarza ryzyko nadmiernego zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi, ale także przełomu nadciśnieniowego. Należy zachować ostrożność stosując bisoprolol jednocześnie: z trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, barbituranami, pochodnymi fenotiazyny lub innymi lekami zmniejszającymi ciśnienie tętnicze krwi, z powodu ryzyka wystąpienia nadmiernego zmniejszenia ciśnienia tętniczego krwi; z lekami hamującymi cyklooksygenazę, gdyż osłabiają działanie bisoprololu zmniejszające ciśnienie tętnicze krwi; z lekami cholinolitycznymi (w tym takryną), ponieważ może dojść do wydłużenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego; z glikozydami naparstnicy, z powodu ryzyka wystąpienia spowolnienia rytmu serca oraz wydłużenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego; z pochodnymi ergotaminy, ponieważ jednoczesne ich stosowanie nasila zaburzenia krążenia obwodowego; z innymi lekami b -adrenolitycznymi (również w postaci kropli do oczu), ponieważ występuje nasilenie działania obu leków; z lekami przeciwarytmicznymi należącymi do klasy I wg klasyfikacji Vaughana-Williamsa (np. dyzopiramid, chinidyna), gdyż bisoprolol może nasilać ich wpływ na czas przewodzenia przedsionkowego i nasilać ujemne działanie inotropowe; z lekami przeciwarytmicznymi należącymi do klasy DI wg klasyfikacji Vaughana-Williamsa (np. amiodaron), gdyż bisoprolol może nasilać ich wpływ na czas przewodzenia przedsionkowego; z lekami sympatykomimetycznymi, gdyż może prowadzić to do wzajemnego osłabienia działania terapeutycznego (w przypadku stosowania adrenaliny do leczenia reakcji alergicznych u pacjentów zażywających bisoprolol konieczne może być zwiększenie jej dawek); z lekami stosowanymi do znieczulenia ogólnego, ponieważ może dojść do osłabienia odruchowej tachykardii oraz zwiększenia ryzyka wystąpienia niedociśnienia tętniczego; jednoczesne stosowanie leków znieczulających i bisoprololu zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca podczas intubacji i początkowej fazy znieczulenia; przed ewentualnym zabiegiem chirurgicznym należy poinformować anestezjologa o leczeniu bisoprololem; z insuliną i doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, gdyż bisoprolol może nasilać działanie hipoglikemizujące tych leków oraz maskować objawy hipoglikemii; z ryfampicyną, gdyż poprzez indukowanie enzymów wątrobowych metabolizujących bisoprolol może ona nieznacznie zmniejszać T0,5 (zwykle nie powoduje to konieczności dostosowywania dawkowania); Połączenia do rozważenia: z meflochiną, z powodu ryzyka wystąpienia bradykardii.

Bisoprolol wywiera szkodliwe działanie farmakologiczne na przebieg ciąży i rozwój płodu / noworodka.Leki b -adrenolityczne zmniejszają przepływ łożyskowy, co może prowadzić do opóźnienia wzrostu płodu, śmierci wewnątrzmacicznej płodu, poronienia lub przedwczesnego porodu. U płodu lub noworodka mogą również wystąpić działania niepożądane związane ze stosowaniem tych leków, takie jak np. hipoglikemia czy bradykardia. Produktu leczniczego nie należy stosować w okresie ciąży jeśli nie jest to bezwzględnie konieczne. Jeśli u kobiety w ciąży konieczne jest leczenie lekami b -adrenolitycznymi, należy (o ile to możliwe) stosować leki działające selektywnie na receptor b i-adrenergiczny. W trakcie leczenia należy kontrolować maciczno-łożyskowy przepływ krwi oraz wzrost płodu, a w przypadku stwierdzenia szkodliwego działania produktu leczniczego na przebieg ciąży lub płód należy rozważyć zmianę sposobu leczenia. Po rozwiązaniu ciąży należy kontrolować stan noworodka (hipoglikemia i bradykardia występują zazwyczaj w ciągu 3 dni od porodu). Nie wiadomo, czy bisoprolol przenika do mleka kobiecego. Z tego powodu nie zaleca się karmienia piersią w trakcie leczenia bisoprololem.

Częstość występowania działań niepożądanych w grupie otrzymującej placebo oraz grupie przyjmującej bisoprolol w badaniach klinicznych CIBIS II. Przedstawiono te działania niepożądane, które wystąpiły u co najmniej 5% pacjentów z badanej grupy, niezależnie od możliwego związku z przyjmowaniem leku lub placebo. Szczegóły patrz ChpL. Poniżej przedstawiono częstość występowania działań niepożądanych u pacjentów przyjmujących bisoprolol z powodu choroby niedokrwiennej serca i nadciśnienia (brak jest danych dotyczących działań niepożądanych u pacjentów stosujących bisoprolol z powodu stabilnej przewlekłej niewydolności serca). Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy, bóle głowy (wszystkie te objawy występują szczególnie często na początku leczenia, są zwykle lekkie i przemijają w ciągu 1-2 tyg.); (rzadko) omamy. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) uczucie zmęczenia, wyczerpanie; (niezbyt często) osłabienie. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) nudności, wymioty, biegunka, zaparcia. Zaburzenia naczyniowe: (często) uczucie marznięcia lub cierpnięcia kończyn; (niezbyt często) niedociśnienie posturalne. Zaburzenia mieśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (niezbyt często) kurcze mięśni. Zaburzenia serca: (niezbyt często) bradykardia, zaburzenia przewodnictwa przedsionkowo-komorowego, nasilenie niewydolności serca. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (niezbyt często) skurcz oskrzeli u pacjentów z astmą oskrzelową lub obturacyjnymi schorzeniami dróg oddechowych w wywiadzie; (rzadko) alergiczny nieżyt nosa. Zaburzenia psychiczne: (niezbyt często) zaburzenia snu, depresje; (rzadko) koszmarne sny. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) reakcje nadwrażliwości (świąd skóry, nagłe zaczerwienienie twarzy, wysypka skórna). Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (rzadko) zapalenie wątroby. Badania diagnostyczne: (rzadko) zwiększenie aktywności aminotransferaz (AlAT, AspAT) w surowicy krwi. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (rzadko) zwiększenie stężenia triglicerydów w osoczu krwi. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (rzadko) zaburzenia potencji. Zaburzenia ucha i błędnika: (rzadko) zaburzenia słuchu. Zaburzenia oka: (rzadko) upośledzenie wydzielania łez (należy uwzględnić u pacjentów stosujących szkła kontaktowe); (bardzo rzadko) zapalenie spojówek. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) ujawnienie się lub nasilenie łuszczycy, wysypki łuszczycopodobne, wypadanie włosów.

Brak danych dotyczących przedawkowania bisoprololu u pacjentów ze stabilną przewlekłą niewydolnością serca. Do najczęstszych objawów przedawkowania leków b -adrenolitycznych należą: zwolnienie czynności serca, niedociśnienie tętnicze, skurcz oskrzeli, ostra niewydolność serca oraz hipoglikemia. Dotychczas odnotowano nieliczne przypadki przedawkowania bisoprololu (maks. dawka wynosiła 2000 mg) - w ich przebiegu występowało zwolnienie czynności serca i/lub niedociśnienie tętnicze. W żadnym z tych przypadków przedawkowania nie stwierdzono trwałych następstw dla zdrowia. Istnieją duże różnice międzyosbnicze w zakresie reakcji na przyjęcie pojedynczej, dużej dawki bisoprololu, a pacjenci z niewydolnością serca są prawdopodobnie szczególnie wrażliwi. Metodą hemodializy można usunąć z organizmu tylko bardzo niewielką ilość bisoprololu. W przypadku przedawkowania preparatu należy odstawić i w zależności od potrzeb zastosować leczenie objawowe: bradykardia - należy podać atropinę dożylnie (gdy brak jest reakcji, można ostrożnie podać izoprenalinę lub inny lek o działaniu chronotropowo dodatnim; niekiedy konieczne może okazać się zastosowanie czasowej stymulacji serca). Niedociśnienie tętnicze - należy podać dożylnie płyny oraz leki zwiększające ciśnienie tętnicze krwi; niekiedy korzystne może być podanie glukagonu dożylnie. Blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia - należy uważnie kontrolować stan pacjenta oraz podać izoprenalinę we wlewie dożylnym, ew. zastosować tymczasowo rozrusznik serca. Zaostrzenie zastoinowej niewydolność serca - należy podać dożylnie leki moczopędne, leki o działaniu inotropowym, leki rozszerzające naczynia krwionośne; Skurcz oskrzeli - należy podać leki rozszerzające oskrzela, np. izoprenalinę, leki pobudzające receptory b 2-adrenergiczne i/lub aminofilinę. Hipoglikemia - należy podać dożylnie glukozę.

Bisoprolol jest kardioselektywnym lekiem b1-adrenolitycznym. Jego powinowactwo do receptorów (b2-adrenergicznych mięśniówki gładkiej oskrzeli i naczyń oraz receptorów b2 odpowiedzialnych za regulacje procesów metabolicznych jest niewielkie, dlatego tylko w niewielkim stopniu wpływa na opory w drzewie oskrzelowym oraz na procesy metaboliczne regulowane przez receptory b . Selektywność w stosunku do receptora b1 utrzymuje się nawet po przekroczeniu dawek terapeutycznych. Podobnie jak w przypadku innych leków b1-adrenolitycznych, dokładny mechanizm działania bisoprololu w nadciśnieniu tętniczym nie jest do końca poznany. Wiadomo jednak, że bisoprolol znacząco zmniejsza aktywność reniny w osoczu krwi.

1 tabl. zawiera 2,5 mg, 5 mg lub 10 mg bisoprololu fumaranu.