U niektórych pacjentów może wystąpić niedociśnienie objawowe. Obserwowano je rzadko u pacjentów z niepowikłanym nadciśnieniem tętniczym, natomiast wystąpienie niedociśnienia objawowego jest bardziej prawdopodobne u pacjentów odwodnionych lub z zaburzeniem równowagi elektrolitowej. Należy zatem regularnie oznaczać stężenie elektrolitów i kreatyniny w surowicy. Tiazydy, w tym hydrochlorotiazyd, mogą powodować zaburzenia wodno-elektrolitowe (w tym hipokaliemię, hiponatremię i zasadowicę hipochloremiczną). Tiazydy mogą zmniejszać ilość wapnia wydalanego z moczem i powodować przemijające, nieznaczne zwiększenie stężenia wapnia w surowicy krwi, mimo braku rozpoznanych zaburzeń metabolizmu wapnia. W przypadku wystąpienia hiperkalcemii konieczne są dalsze badania diagnostyczne. Znaczna hiperkalcemia może wskazywać na ukrytą nadczynność przytarczyc. Tiazydy należy odstawić przed badaniem czynności przytarczyc. Wykazano, że tiazydy zwiększają wydalanie magnezu z moczem, co może prowadzić do hipomagnezemii. W odosobnionych przypadkach obserwowano hiponatremię z towarzyszącymi objawami neurologicznymi (nudności, osłabienie, postępująca dezorientacja i apatia). Tak jak w przypadku wszystkich diuretyków tiazydowych, wydalanie potasu powodowane przez hydrochlorotiazyd zależy od wielkości dawki. Podczas stosowania dawki 12,5 mg/dobę zmniejszenie stężenia potasu w surowicy krwi wynosi średnio 0,36 mmol/l po 6 m-cach leczenia. W przypadku długotrwałego leczenia należy oznaczyć stężenie potasu w surowicy krwi na początku leczenia, a następnie po upływie 3-4 tyg. Stężenie potasu należy monitorować co 4-6 m-cy, o ile inne czynniki nie wpływają na to stężenie (np. wymioty, biegunka i zaburzenia czynności nerek). Monitorowanie stężenia elektrolitów w surowicy krwi jest szczególnie istotne u osób w podeszłym wieku, pacjentów z wodobrzuszem spowodowanym marskością wątroby oraz pacjentów z obrzękiem spowodowanym zespołem nerczycowym. Należy rozważyć jednoczesne, doustne podawanie soli potasu (np. KCl) lub leków moczopędnych oszczędzających potas u pacjentów otrzymujących glikozydy naparstnicy, w przypadku objawów choroby wieńcowej, u pacjentów otrzymujących duże dawki b-adrenomimetyków oraz we wszystkich przypadkach, w których stężenie w osoczu wynosi <3,0 mmol/l. We wszystkich przypadkach leczenia skojarzonego należy regularnie oznaczać stężenie potasu w surowicy krwi. Jeżeli hipokaliemii towarzyszą objawy kliniczne (np. osłabienie mięśni, niedowłady i zmiany w EKG), należy zaprzestać podawania hydrochlorotiazydu. U pacjentów otrzymujących inhibitor ACE należy unikać leczenia skojarzonego hydrochlorotiazydem i solami potasu lub diuretykami oszczędzającymi potas. Podobnie jak w przypadku innych leków moczopędnych hydrochlorotiazyd może powodować zwiększenie stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi, jednak rzadko obserwowano napady dny moczanowej związane z długotrwałym stosowaniem preparatu. U pacjentów z jawną cukrzycą nie należy stosować hydrochlorotiazydu jako leku pierwszego wyboru w leczeniu długotrwałym. Podobnie jak w przypadku wszystkich diuretyków tiazydowych tolerancja glukozy może się zmieniać podczas długotrwałego leczenia – wpływ leku jest słabszy podczas stosowania mniejszych dawek. Jednak cukrzyca rzadko pojawia się w trakcie leczenia, szczególnie u pacjentów, u których nie występują żadne inne czynniki predysponujące. Pogorszenie stanu metabolicznego rzadko występuje u pacjentów z cukrzycą. U pacjentów poddanych długotrwałemu leczeniu tiazydami lub diuretykami tiazydopodobnymi zgłaszano nieznaczne, niekiedy odwracalne zwiększenie stężenia cholesterolu całkowitego, triglicerydów lub cholesterolu LDL w osoczu. Kliniczne znaczenie tych obserwacji jest niejednoznaczne. U pacjentów leczonych z powodu hipercholesterolemii (leczenie połączone z dietą) nie należy stosować hydrochlorotiazydu jako leku pierwszego wyboru. Hydrochlorotiazyd jest nieskuteczny u pacjentów z niewydolnością nerek (współczynnik przesączania kłębuszkowego poniżej 30ml/min lub stężenie kreatyniny w surowicy powyżej 1,8 mg/100 ml). Może zaszkodzić takim pacjentom, powodując dalsze zmniejszenie współczynnika przesączania kłębuszkowego. W związku z tym stosowanie hydrochlorotiazydu jest przeciwwskazane u pacjentów z ciężkim zaburzeniem czynności nerek. Zalecana jest okresowa kontrola stężenia potasu, kreatyniny i kwasu moczowego w surowicy krwi. Hydrochlorotiazyd wywołuje wahania stężenia elektrolitów w surowicy krwi, co może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej i wystąpienia śpiączki wątrobowej u podatnych pacjentów. Stosowanie hydrochlorotiazydu jest przeciwwskazane u pacjentów z ciężkim zaburzeniem czynności wątroby. Należy zachować ostrożność w przypadku podawania hydrochlorotiazydu pacjentom z chorobą wątroby. Hydrochlorotiazyd powoduje reakcję idiosynkrazji, która skutkuje ostrą, przemijającą krótkowzrocznością i ostrą jaskrą z zamkniętym kątem przesączania. Objawy to nagłe pogorszenie ostrości widzenia lub ból oka, które pojawiają się zazwyczaj w ciągu kilku godzin do kilku tyg. od rozpoczęcia stosowania leku. Nieleczona jaskra z zamkniętym kątem przesączania może prowadzić do trwałej utraty widzenia. Podstawowe leczenie to jak najszybsze odstawienie hydrochlorotiazydu. Jeżeli ciśnienie wewnątrzgałkowe pozostaje niekontrolowane, należy rozważyć podjęcie natychmiastowego leczenia zachowawczego lub chirurgicznego. Czynnikiem ryzyka rozwoju ostrej jaskry z zamkniętym kątem przesączania może być alergia na sulfonamidy lub penicylinę w wywiadzie. W dwóch badaniach epidemiologicznych z wykorzystaniem danych z duńskiego krajowego rejestru nowotworów złośliwych stwierdzono zwiększenie ryzyka nieczerniakowych nowotworów złośliwych skóry (ang. NMSC) [raka podstawnokomórkowego (ang. BCC) i raka kolczystokomórkowego (ang. SCC)] w warunkach zwiększającego się łącznego narażenia organizmu na hydrochlorotiazyd (HCTZ). W mechanizmie rozwoju NMCS mogą odgrywać rolę właściwości fotouczulające HCTZ. Pacjentów przyjmujących HCTZ należy poinformować o ryzyku NMSC i zalecić regularne sprawdzanie, czy na skórze nie pojawiły się nowe zmiany, i szybki kontakt z lekarzem w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek podejrzanych zmian skórnych. Pacjentom należy zalecić podejmowanie możliwych działań zapobiegawczych w celu minimalizacji ryzyka rozwoju nowotworów złośliwych skóry, jak ograniczanie narażania się na działanie światła słonecznego i promieniowania UV, a jeśli to niemożliwe - odpowiednią ochronę. Niepokojące zmiany skórne należy niezwłocznie badać z możliwością wykonania biopsji z oceną histologiczną. U osób, u których w przeszłości występowały NMSC, może być konieczne ponowne rozważenie stosowania HCTZ. Ponieważ może wystąpić niedociśnienie ortostatyczne, dawkę należy dostosować indywidualnie dla każdego pacjenta. U pacjentów z alergią lub astmą oskrzelową w wywiadzie, lub bez takiego wywiadu, mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości. W trakcie leczenia tiazydami może nasilić się lub wystąpić toczeń rumieniowaty. Należy zaprzestać leczenia hydrochlorotiazydem w następujących przypadkach: zaburzenia elektrolitowe oporne na leczenie, niedociśnienie ortostatyczne, reakcje nadwrażliwości, ciężkie zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia OUN, zapalenie trzustki, zaburzenia krwi (niedokrwistość, leukopenia, małopłytkowość), ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie naczyń krwionośnych, zaostrzenie istniejącej wcześniej krótkowzroczności, u pacjentów ze stężeniem kreatyniny w surowicy powyżej 1,8 mg/100 ml i klirensem kreatyniny poniżej 30 ml/min, odpowiednio. Ten lek zawiera laktozę jednowodną. Pacjenci z rzadką dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni stosować tego leku. Hydrochlorotiazyd, zwłaszcza na początku leczenia, wywiera niewielki lub umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Podczas prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn należy wziąć pod uwagę, że sporadycznie mogą wystąpić zawroty głowy lub senność.
Komentarze [0]