Tak, jak w przypadku wszystkich leków moczopędnych, leczenie należy rozpoczynać od zastosowania możliwie najmniejszej dawki. Dawkę tę należy ustalić na podstawie indywidualnej reakcji pacjenta, tak by uzyskać maks. korzyści terapeutyczne podczas jednoczesnego ograniczania działań niepożądanych do minimum. Zalecana dawka pojedyncza, podawana codziennie lub też co drugi dzień, powinna być przyjmowana rano z posiłkiem. Nadciśnienie tętnicze. Zaleca się dawkę początkową 25 mg/dobę. Pełne działanie terapeutyczne podczas stosowania pojedynczej dawki występuje po 3-4 tyg. Jeśli obniżenie ciśnienia tętniczego krwi jest niedostateczne podczas stosowania dawek 25 mg lub 50 mg na dobę, zaleca się zastosowanie leczenia skojarzonego z innymi lekami hipotensyjnymi. Niewydolność serca (II lub III stopień niewydolności). Zalecana dawka początkowa wynosi 25-50 mg/dobę; w ciężkich przypadkach dawka ta może być zwiększona 100-200 mg/dobę. Przeciętna dawka podtrzymująca jest najniższą skuteczną dawką, np: dawka 25-50 mg podawana zarówno codziennie, jak i co drugi dzień. Jeśli reakcja pacjenta na leczenie jest niedostateczna, można zastosować dodatkowo glikozydy nasercowe lub inhibitory konwertazy angiotensyny (ang. ACE - angiotensin converting enzyme) lub obie te grupy leków. Obrzęki swoistego pochodzenia. Najmniejszą skuteczną dawkę należy ustalić na podstawie indywidualnej reakcji pacjenta na lek i stosować ją tylko przez ograniczony czas. Nie należy przekraczać dawki 50 mg/dobę. Nerkowa moczówka prosta. Dorośli: początkowo 100 mg 2x/dobę; dawka podtrzymująca - zazwyczaj 50 mg/dobę. Stosowanie u dzieci. Najmniejszą skuteczną dawkę należy zastosować również u dzieci. Przykładowo, jako dawkę początkową stosowano 0,5-1 mg/kg mc./48 h, a jako maks. dawkę 1,7 mg/kg mc./48 h. Stosowanie u pacjentów w podeszłym wieku. U pacjentów w podeszłym wieku zalecana jest standardowa, najmniejsza skuteczna dawka produktu leczniczego. U pacjentów w podeszłym wieku wydalanie chlortalidonu przebiega wolniej niż u zdrowych młodych osób, chociaż wchłanianie ma taki sam przebieg. Dlatego należy uważnie obserwować pacjentów w podeszłym wieku, jeśli stosuje się u nich chlortalidon. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. U pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności nerek zaleca się stosowanie najmniejszej skutecznej dawki produktu leczniczego. Produkt leczniczy i tiazydowe leki moczopędne tracą swoje właściwości moczopędne, gdy ClCr jest mniejszy niż 30 ml/min.

Bezmocz, ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 30 ml/min), ciężka niewydolność wątroby, nadwrażliwość na chlortalidon i inne pochodne sulfonamidowe lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, oporna na leczenie hipokaliemia lub stany prowadzące do nasilenia utraty potasu, hiponatremia i hiperkalcemia, objawowa hiperurykemia (skaza moczanowa lub obecność złogów kwasu moczowego w wywiadzie), nadciśnienie tętnicze u kobiet w ciąży, jednoczesne stosowanie preparatów litu, nieleczona choroba Addisona.

Lek należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzoną czynnością wątroby lub postępującymi chorobami wątroby. Nawet małe zmiany dotyczące parametrów równowagi wodno-elektrolitowej, spowodowane działaniem tiazydowych leków moczopędnych, mogą przyspieszyć wystąpienie śpiączki wątrobowej, zwłaszcza u pacjentów z marskością wątroby. Leczenie tiazydowymi lekami moczopędnymi jest związane z zaburzeniami elektrolitowymi, takimi jak: hipokaliemia, hipomagnezemia, hiperkalcemia i hiponatremia. Następstwem hipokaliemii jest zwiększenie ryzyka wystąpienia zaburzeń rytmu serca oraz nadmierna reakcja ze strony serca na toksyczne działanie glikozydów nasercowych. Podobnie jak wszystkie diuretyki tiazydowe, zwiększone wydalanie potasu z moczem wywołane przez produkt leczniczy jest zależne od dawki i jest zróżnicowane osobniczo. Dla dawki od 25-50 mg/dobę zmniejszenie stężenia potasu w surowicy wynosi przeciętnie 0,5 mmol/l. Podczas długotrwałego leczenia stężenie potasu w surowicy należy oznaczyć na początku leczenia, a potem po 3-4 tyg. Następnie – jeżeli bilans gospodarki potasowej nie jest zaburzony przez dodatkowe czynniki (np: wymioty, biegunkę, zmianę czynności nerek, itp. ) – kontrolę należy przeprowadzać co 4-6 m-cy. Jeśli zaistnieje konieczność, lek można podawać jednocześnie z doustnymi preparatami uzupełniającymi stężenie potasu lub lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas (np. tiamteren). W przypadku leczenia skojarzonego należy kontrolować stężenie potasu w surowicy. Jeżeli hipokaliemii towarzyszą objawy kliniczne (np. osłabienie siły mięśniowej, niedowład i zmiany w zapisie EKG), produkt należy odstawić. Należy unikać skojarzonego podawania produktu leczniczego i soli potasowej lub leków moczopędnych oszczędzających potas u pacjentów otrzymujących jednocześnie inhibitory konwertazy angiotensyny lub antagonistów receptora AT1 angiotensyny II. Kontrolowanie stężenia elektrolitów w surowicy jest szczególnie wskazane u pacjentów w podeszłym wieku, u pacjentów z wodobrzuszem związanym z marskością wątroby oraz u pacjentów z obrzękami w przebiegu zespołu nerczycowego. W ostatnim przypadku lek należy stosować tylko pod ścisłą kontrolą, u pacjentów z prawidłowym stężeniem potasu we krwi i bez objawów odwodnienia. W czasie leczenia chlortalidonem sporadycznie obserwowano występowanie hiponatremii z towarzyszącymi objawami neurologicznymi (nudności, osłabienie, postępująca dezorientacja, apatia). Produkt może być przyczyną zwiększenia stężenia kwasu moczowego w surowicy, jednakże w czasie długotrwałego leczenia rzadko obserwuje się napady dny moczanowej. Cukrzyca występuje bardzo rzadko w czasie leczenia, jednak tolerancja na glukozę może ulec zmniejszeniu. Może wystąpić glukozuria. Zgłaszano niewielkie i częściowo przemijające zwiększenie stężenia cholesterolu całkowitego, triglicerydów i lipoprotein o małej gęstości (LDL) w osoczu u pacjentów w czasie długotrwałego leczenia tiazydowymi i tiazydopodobnymi lekami moczopędnymi. Związek pomiędzy tymi wynikami a obrazem klinicznym jest obecnie przedmiotem dyskusji. Nie należy stosować produktu leczniczego jako leku pierwszego rzutu w długotrwałym leczeniu u pacjentów z cukrzycą lub u osób leczonych w związku z hipercholesterolemią (dieta lub leczenie skojarzone). Działanie obniżające ciśnienie tętnicze inhibitorów ACE lub antagonistów receptorów AT1 angiotensyny II potęgują czynniki zwiększające aktywność reninową osocza (leki moczopędne). Zaleca się zmniejszenie dawek leków moczopędnych lub ich odstawienie na 2-3 dni i/lub rozpoczynanie leczenia inhibitorami ACE lub antagonistami receptorów AT1 angiotensyny II od małych dawek początkowych.Produkt, szczególnie na początku leczenia, może wywierać wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, np. upośledzać reakcje.

Przyjmowanie chlortalidonu może wpływać na działanie następujących leków: niedepolaryzujące środki zwiotczające, związki kuraropodobne: hipokaliemia wywołana przez leki moczopędne nasila działanie niedepolaryzujących środków zwiotczających, związków kuraropodobnych. Leki przeciwnadciśnieniowe: leki moczopędne nasilają działanie leków przeciwnadciśnieniowych (np: guanetydyny, metyldopy, b2-adrenolityków, leków rozszerzających naczynia, antagonistów wapnia, inhibitorów ACE). Leki przeciwcukrzycowe: z powodu ryzyka ograniczenia działania hipoglikemizującego, powodowanego przez możliwe ograniczenie wydzielania insuliny przez trzustkę, w związku z działaniem zmniejszającym stężenie potasu, może zaistnieć konieczność ponownego ustalania dawek insuliny i doustnych leków przeciwcukrzycowych podczas leczenia produktem leczniczym. Glikozydy nasercowe: hipokaliemia lub hipomagnezemia spowodowana stosowaniem tiazydowych leków moczopędnych może prowadzić do pojawienia się arytmii wywołanej glikozydami nasercowymi. Allopurynol: jednoczesne podawanie tiazydowych leków moczopędnych może zwiększać częstość występowania reakcji nadwrażliwości na allopurynol. Amantadyna: jednoczesne podawanie tiazydowych leków moczopędnych może zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych powodowanych przez amantadynę. Diazoksyd: jednoczesne podawanie tiazydowych leków moczopędnych może potęgować działanie hiperglikemizujące diazoksydu. Leki cytotoksyczne (np. cyklofosfamid, metotreksat): jednoczesne podawanie tiazydowych leków moczopędnych może zmniejszać nerkowe wydalanie preparatów cytotoksycznych i nasilać ich działanie hamujące na szpik. Witamina D lub sole wapniowe: podanie tiazydowych leków moczopędnych z witaminą D lub solami wapniowymi może nasilać zwiększenie stężenia wapnia w surowicy z powodu zahamowania wydalania z moczem. Powstała hiperkalcemia jest zazwyczaj przemijająca, ale u pacjentów z nadczynnością przytarczyc może być utrzymująca się i objawowa (osłabienie, zmęczenie, jadłowstręt). Na działanie chlortalidonu może wpływać podawanie następujących leków: glikokortykosteroidy, ACTH, agoniści receptora ß2, amfoterycyna i karbenoksolon: glikokortykosteroidy, hormon adrenokortykotropowy (ACTH), ß2-mimetyki, amfoterycyna i karbenoksolon mogą nasilać obniżenie stężenia potasu przez leki moczopędne z ryzykiem wystąpienia zaburzeń serca i/lub mięśni. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. indometacyna): jednoczesne stosowanie niektórych niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. indometacyny) może zmniejszać działanie moczopędne i hipotensyjne leków moczopędnych. Sporadyczne przypadki zaburzeń czynności nerek obserwowano również u pacjentów z predyspozycją do takich działań. Leki cholinolityczne (np. atropina, biperyden): leki cholinolityczne (np. atropina, biperyden) mogą zwiększać biodostępność tiazydowych leków moczopędnych, najprawdopodobniej w wyniku osłabienia perystaltyki przewodu pokarmowego i spowolnienia szybkości opróżniania żołądka. Żywice jonowymienne (takie jak cholestyramina): wchłanianie tiazydowych leków moczopędnych jest obniżone w obecności żywic jonowowymiennych, takich jak cholestyramina. W takich przypadkach należy spodziewać się zmniejszenia działania farmakologicznego produktu leczniczego. Cyklosporyna: jednoczesne podawanie cyklosporyny może zwiększać ryzyko hiperurykemii i powikłań dnopodobnych.

Chlortalidon jest przeciwwskazany w leczeniu nadciśnienia tętniczego w okresie ciąży. Lek, podobnie jak inne leki moczopędne, może zmniejszać przepływ krwi przez łożysko. Tiazydowe leki moczopędne i pokrewne leki moczopędne przenikają do krążenia płodowego i mogą powodować zaburzenia elektrolitowe u płodu. Obserwowano przypadki: zahamowania czynności szpiku kostnego u płodu, żółtaczki u płodu oraz noworodka, małopłytkowości u noworodków, zależne od tiazydowych leków moczopędnych i pokrewnych leków moczopędnych. Chlortalidon przenika do mleka kobiet karmiących piersią. Ze względów bezpieczeństwa należy unikać stosowania produktu leczniczego u kobiet karmiących piersią.

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (bardzo często) głównie podczas stosowania dużych dawek, hipokaliemia, hiperurykemia oraz zwiększenie stężenia cholesterolu całkowitego, triglicerydów i lipoprotein o małej gęstości (LDL) w osoczu; (często) hiponatremia, hipomagnezemia oraz hiperglikemia; (rzadko) hiperkalcemia, glukozuria, nieodpowiednia kontrola cukrzycy oraz dna moczanowa; (bardzo rzadko) zasadowica hipochloremiczna. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) pokrzywka i inne postacie wysypki; (rzadko) reakcja nadwrażliwości na światło. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (rzadko) wewnątrzwątrobowa cholestaza, żółtaczka. Zaburzenia naczyniowe: (często) niedociśnienie ortostatyczne, które może być nasilone przez alkohol, produkty znieczulające lub uspokajające. Zaburzenia serca: (rzadko) arytmie. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zawroty głowy; (rzadko) parestezje, bóle głowy. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) łagodny dyskomfort w obrębie jamy brzusznej; (rzadko) nudności, wymioty, ból brzucha, zaparcia i biegunka; (bardzo rzadko) zapalenie trzustki. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (rzadko) małopłytkowość, leukopenia, agranulocytoza i eozynofilia. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (często) zaburzenia wzwodu. Zaburzenia oka: (rzadko) zaburzenia widzenia. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (bardzo rzadko) niekardiogenny obrzęk płuc. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (bardzo rzadko) alergiczne śródmiąższowe zapalenie nerek. Zaburzenia naczyniowe: (bardzo rzadko) zapalenie naczyń.

W zatruciu wynikającym z przedawkowania mogą wystąpić następujące oznaki i objawy: zawroty głowy, nudności, senność, zmniejszenie objętości krwi krążącej, niedociśnienie i zaburzenia elektrolitowe z towarzyszącą arytmią serca i skurczami mięśni. Jeżeli pacjent jest przytomny, należy sprowokować wymioty lub zastosować płukanie żołądka i podać węgiel aktywowany. Może być wskazane dożylne uzupełnienie płynów i elektrolitów.

Tiazydowe i tiazydopodobne leki moczopędne działają głównie na dystalny kanalik nerkowy (wstępująca pętla nefronu), hamując wchłanianie zwrotne NaCl (przez hamowanie kotransportera jonów Na+ i Cl– ) oraz sprzyjając wchłanianiu zwrotnemu Ca2+ (mechanizm nieznany). Zwiększony transport Na+ i wody do części korowej cewki zbiorczej i/lub zwiększona szybkość przepływu prowadzą do zwiększonego wydzielania i wydalania jonów K+ i H+. U osób z prawidłową czynnością nerek wydalanie moczu ulega zwiększeniu po podaniu 12,5 mg produktu leczniczego. Pojawiające się w konsekwencji zwiększenie wydalania sodu i chloru z moczem oraz mniej widoczne zwiększenie stężenia potasu w moczu są zależne od dawki i występują zarówno u zdrowych osobników, jak i u pacjentów z obrzękami. Działanie moczopędne pojawia się po 2-3 h, a maksymalne działanie występuje po 4-24 h i może utrzymywać się przez 2-3 dni.

1 tabl. zawiera 50 mg chlortalidonu.