Dorośli. Pacjenci leczeni lekami moczopędnymi. Po rozpoczęciu stosowania leku może wystąpić niedociśnienie tętnicze, którego prawdopodobieństwo jest większe u pacjentów, u których stosowane są leki moczopędne. Należy zachować ostrożność, ponieważ w tej grupie pacjentów może występować odwodnienie i/lub hiponatremia. Jeśli jest to możliwe, leki moczopędne należy odstawić 2-3 dni przed rozpoczęciem leczenia produktem leczniczym. U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, u których nie można odstawić diuretyku, leczenie produktem należy rozpocząć od dawki 1,25 mg. Należy kontrolować czynność nerek i stężenie potasu w surowicy. Dalsze dawkowanie produktu leczniczego należy ustalać w zależności od docelowych wartości ciśnienia tętniczego. Nadciśnienie tętnicze. Dawkę należy określić indywidualnie zgodnie z profilem pacjenta i uzyskaną kontrolą ciśnienia tętniczego. Produkt leczniczy może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z lekami przeciwnadciśnieniowymi z innych grup. Dawka początkowa: leczenie należy rozpoczynać stopniowo, od zalecanej dawki początkowej 2,5 mg ramiprylu na dobę. W grupie pacjentów z silną aktywacją układu renina-angiotensyna-aldosteron może dojść do nadmiernego obniżenia ciśnienia tętniczego po podaniu dawki początkowej. U tych pacjentów zaleca się rozpoczynanie leczenia od dawki 1,25 mg, pod nadzorem lekarza. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca: dawkę można podwajać w odstępie 2-4 tyg. w celu osiągnięcia docelowych wartości ciśnienia tętniczego. Maks. dawka podtrzymująca to 10 mg ramiprylu na dobę. Zazwyczaj produkt leczniczy podawany jest w pojedynczej dawce dobowej. Profilaktyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Dawka początkowa: zalecana dawka początkowa wynosi 2,5 mg ramiprylu raz/dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca: dawkę należy stopniowo zwiększać, w zależności od tolerancji leku przez pacjenta. Zaleca się podwojenie dawki po jednym do 2 tyg. leczenia oraz zwiększenie dawki do docelowej dawki podtrzymującej wynoszącej 10 mg raz/dobę po kolejnych 2-3 tyg. leczenia. Patrz także wyżej - dawkowanie u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi. Leczenie choroby nerek. Pacjenci z cukrzycą i mikroalbuminurią. Dawka początkowa: zalecana dawka początkowa wynosi 1,25 mg ramiprylu raz/dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca: dawkę należy stopniowo zwiększać, w zależności od tolerancji leku przez pacjenta. Zaleca się podwojenie dawki do 2,5 mg raz/dobę po 2 tyg. leczenia, a następnie do 5 mg po kolejnych 2 tyg. Pacjenci z cukrzycą i co najmniej jednym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. Dawka początkowa: zalecana dawka początkowa wynosi 2,5 mg ramiprylu raz/dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca: dawkę należy stopniowo zwiększać, w zależności od tolerancji leku przez pacjenta. Zaleca się podwojenie dawki do 5 mg raz/dobę po jednym do 2 tyg. leczenia, a następnie do 10 mg po kolejnych 2-3 tyg. Dawka docelowa wynosi 10 mg/dobę. Pacjenci z nefropatią niecukrzycową rozpoznaną na podstawie makroproteinurii ł3 g/dobę. Dawka początkowa: zalecana dawka początkowa wynosi 1,25 mg ramiprylu raz/dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca: dawkę należy stopniowo zwiększać, w zależności od tolerancji leku przez pacjenta. Zaleca się podwojenie dawki do 2,5 mg raz/dobę po 2 tyg. leczenia, a następnie do 5 mg po kolejnych 2 tyg. Objawowa niewydolność serca. Dawka początkowa: u pacjentów, których stan ustabilizowano podczas podawania diuretyków, zalecana dawka początkowa wynosi 1,25 mg raz/dobę. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca: dawkę leku należy zwiększać, podwajając ją, co jeden do 2 tyg. do maks. dawki dobowej 10 mg. Zaleca się podawanie produktu w dwóch dawkach podzielonych. Profilaktyka wtórna po ostrym zawale mięśnia sercowego z niewydolnością serca. Dawka początkowa: dawkę początkową należy podać po 48 h od zawału mięśnia sercowego pacjentom w stabilnym stanie klinicznym i hemodynamicznym. Dawka ta wynosi 2,5 mg 2x/dobę przez 3 doby. Jeśli początkowa dawka 2,5 mg nie jest tolerowana, należy podawać 1,25 mg 2x/dobę przez doby, a następnie zwiększyć dawkę do 2,5 mg, a następnie 5 mg 2x/dobę. Jeżeli nie można zwiększyć dawki do 2,5 mg 2x/dobę, należy zaprzestać leczenia. Patrz także wyżej - dawkowanie u pacjentów leczonych lekami moczopędnymi. Modyfikacja dawkowania i dawka podtrzymująca: dawkę dobową należy stopniowo zwiększać, podwajając ją w odstępach 1-3 dób, aż do osiągnięcia dawki podtrzymującej 5 mg 2x/dobę. Jeśli jest to możliwe, dawkę podtrzymującą należy podawać w 2 dawkach podzielonych. Jeżeli nie można zwiększyć dawki do 2,5 mg 2x/dobę, należy zaprzestać leczenia. Nadal brakuje wystarczających danych dotyczących leczenia pacjentów z ciężką (klasy IV wg NYHA) niewydolnością serca bezpośrednio po zawale serca. W przypadku podjęcia decyzji dotyczącej leczenia pacjentów z tej grupy, zalecane jest stosowanie dawki początkowej wynoszącej 1,25 mg raz/dobę. Podczas zwiększania dawki należy zachować szczególną ostrożność. Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. Dawkę dobową u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek należy ustalić na podstawie ClCr: ClCr ł60 ml/min - nie ma konieczności dostosowania dawki początkowej (2,5 mg/dobę), maks. dawka dobowa wynosi 10 mg; ClCr 30-60 ml/min - nie ma konieczności dostosowania dawki początkowej (2,5 mg/dobę), maks. dawka dobowa wynosi 5 mg; ClCr 10-30 ml/min - dawka początkowa wynosi 1,25 mg/dobę, a maks. dawka dobowa wynosi 5 mg; pacjenci z nadciśnieniem tętniczym poddawani hemodializoterapii: ramipryl jest dializowany w niewielkim stopniu. Dawka początkowa wynosi 1,25 mg/dobę, a maks. dawka dobowa wynosi 5 mg. Produkt leczniczy należy podać kilka godzin po zakończeniu hemodializy. Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby leczenie produktem leczniczym należy rozpoczynać tylko pod ścisłym nadzorem lekarza. Maks. dawka dobowa wynosi 2,5 mg. Pacjenci w podeszłym wieku. Należy zastosować mniejszą dawkę początkową i bardziej powoli ją zwiększać z powodu ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza w grupie pacjentów w bardzo podeszłym wieku lub wyniszczonych. Należy rozważyć zastosowanie dawki początkowej wynoszącej 1,25 mg ramiprylu. Dzieci i młodzież. Nie określono dotychczas bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności ramiprylu u dzieci.

Zaleca się przyjmowanie produktu leczniczego codziennie o tej samej porze. Produkt leczniczy może być przyjmowany przed, w trakcie lub po posiłku, gdyż przyjmowanie pokarmów nie wpływa na jego biodostępność. Produkt leczniczy należy przyjmować popijając płynem. Tabl. nie należy kruszyć ani żuć.

Nadwrażliwość na ramipryl, inne inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Obrzęk naczynioruchowy w wywiadzie (dziedziczny, idiopatyczny lub wywołany uprzednim stosowaniem inhibitorów ACE lub AIIRA). Pozaustrojowe procedury lecznicze, w których krew narażona jest na kontakt z powierzchniami o ujemnym ładunku elektrycznym. Znaczne obustronne zwężenie tętnic nerkowych lub zwężenie tętnicy nerkowej jedynej czynnej nerki. II i III trymestr ciąży. Nie wolno stosować ramiprylu u pacjentów z niedociśnieniem lub w stanie niestabilnym hemodynamicznie. Jednoczesne stosowanie produktu leczniczego z produktami zawierającymi aliskiren jest przeciwwskazane u pacjentów z cukrzycą lub zaburzeniem czynności nerek (współczynnik przesączania kłębuszkowego, GFR<60 ml/min/1,73 m2).

Nie należy rozpoczynać leczenia inhibitorami ACE (takimi jak ramipryl) lub AIIRA w czasie ciąży. Jeżeli kontynuacja leczenia inhibitorami ACE/AIIRA nie jest konieczna, u pacjentek planujących ciążę należy zastosować inne leczenie przeciwnadciśnieniowe, o ustalonym profilu bezpieczeństwa stosowania podczas ciąży. W przypadku stwierdzenia ciąży, stosowanie inhibitorów ACE/AIIRA należy natychmiast przerwać i, w razie potrzeby, rozpocząć inne leczenie. Pacjenci szczególnie zagrożeni niedociśnieniem. Pacjenci ze znacznym pobudzeniem układu renina–angiotensyna–aldosteron: pacjenci ze znacznym pobudzeniem układu renina-angiotensyna-aldosteron są w grupie ryzyka wystąpienia ostrego, znaczącego obniżenia ciśnienia tętniczego i pogorszenia czynności nerek na skutek hamowania ACE. Ryzyko to jest szczególnie duże, jeśli inhibitor ACE lub towarzyszący diuretyk podaje się po raz pierwszy, lub po pierwszym zwiększeniu dawki. Należy spodziewać się znacznego pobudzenia układu renina–angiotensyna–aldosteron, wymagającego nadzoru medycznego, w tym monitorowania ciśnienia tętniczego, w przypadku: pacjentów z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, pacjentów z niewyrównaną zastoinową niewydolnością serca, pacjentów z hemodynamicznie istotnym zaburzeniem napływu lub odpływu z lewej komory serca (np. zwężenie zastawki aorty lub zastawki dwudzielnej), pacjentów z jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej, jeśli występuje druga czynna nerka, pacjentów, u których występuje lub może wystąpić odwodnienie lub niedobór sodu (w tym pacjentów leczonych diuretykami), pacjentów z marskością wątroby i/lub wodobrzuszem, pacjentów poddawanych dużym zabiegom operacyjnym lub znieczulanych środkami mogącymi wywoływać niedociśnienie. Na ogół przed rozpoczęciem leczenia zaleca się wyrównanie zaburzeń wodno - elektrolitowych (u pacjentów z niewydolnością serca należy rozważyć takie postępowanie z powodu ryzyka przeciążenia objętościowego). Przemijająca bądź stała niewydolność serca po zawale mięśnia sercowego. Pacjenci z grupy ryzyka niedokrwienia mięśnia sercowego lub mózgu w przypadku ostrego niedociśnienia. Początkowa faza leczenia wymaga specjalnego nadzoru medycznego. Podwójna blokada układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAA): istnieja dowody, iż jednoczesne stosowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE), antagonistów receptora angiotensyny II (AIIRA) lub aliskirenu zwiększa ryzyko niedociśnienia, hiperkaliemii oraz zaburzenia czynności nerek (w tym ostrej niewydolności nerek). W związku z tym, nie zaleca się podwójnego blokowania układu RAA poprzez jednoczesne zastosowanie inhibitorów ACE, antagonistów receptora angiotensyny II lub aliskirenu. Jeśli zastosowanie podwójnej blokady układu RAA jest absolutnie konieczne, powinno być prowadzone wyłącznie pod nadzorem specjalisty, a parametry życiowe pacjenta, takie jak: czynność nerek, stężenie elektrolitów oraz ciśnienie krwi powinny być ściśle monitorowane. U pacjentów z nefropatią cukrzycową nie należy stosować jednocześnie inhibitorów ACE oraz antagonistów receptora angiotensyny II. Zaleca się zaprzestanie leczenia inhibitorami ACE, takimi jak ramipryl, o ile jest to możliwe, na dzień przed zabiegiem chirurgicznym. Należy kontrolować czynność nerek przed i w trakcie leczenia, a także podczas dostosowywania dawki, zwłaszcza w początkowych tyg. leczenia. Szczególnie ścisłej kontroli wymagają pacjenci z zaburzeniami czynności nerek. Istnieje ryzyko zaburzenia czynności nerek, zwłaszcza u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca lub po przeszczepieniu nerki. U pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym ramiprylem zgłaszano przypadki obrzęku naczynioruchowego. Ryzyko jego wystąpienia jest większe u pacjentów przyjmujących jednocześnie leki, takie jak inhibitory mTOR (temsyrolimus, ewerolimus, syrolimus), wildagliptyna lub racekadotryl. W przypadku wystąpienia obrzęku naczynioruchowego należy odstawić produkt leczniczy. Należy bezzwłocznie zastosować leczenie ratunkowe. Pacjenta należy obserwować przez przynajmniej 12-24 h, aż do całkowitego i trwałego ustąpienia objawów. U pacjentów leczonych inhibitorami ACE, w tym produktem leczniczym, opisywano obrzęk naczynioruchowy jelit. U tych pacjentów występował ból brzucha (z nudnościami lub wymiotami, lub bez takich objawów). W przypadku zahamowania ACE zwiększa się prawdopodobieństwo i nasilenie reakcji anafilaktycznych i rzekomoanafilaktycznych na jad owadów i inne alergeny. Należy rozważyć czasowe zaprzestanie stosowania produktu leczniczego przed odczulaniem. Opisywana była hiperkaliemia. Czynniki ryzyka wystąpienia hiperkaliemii to: niewydolność nerek, podeszły wiek ( >70 lat), źle kontrolowana cukrzyca, przyjmowanie soli potasu, leków moczopędnych oszczędzających potas i innych substancji czynnych, które zwiększają stężenie potasu w osoczu oraz zaburzenia, takie jak odwodnienie, ostre niewyrównanie niewydolności serca lub kwasica metaboliczna. Jeśli wskazane jest stosowanie wyżej wymienionych substancji z inhibitorem ACE, należy regularnie monitorować stężenie potasu w surowicy. U niektórych pacjentów otrzymujących ramipryl obserwowano zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH) z następczą hiponatremią. Zaleca się regularne oznaczanie stężenia sodu w osoczu u pacjentów w podeszłym wieku i u innych pacjentów z ryzykiem wystąpienia hiponatremii. Rzadko obserwowano neutropenię/ agranulocytozę oraz małopłytkowość i niedokrwistość. Opisywano również zahamowanie czynności szpiku kostnego. Należy monitorować liczbę leukocytów w celu wykrycia ewentualnej leukopenii. Częstsze kontrole zalecane są w początkowej fazie leczenia oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, pacjentów ze współistniejącą kolagenozą (np. toczniem rumieniowatym lub twardziną) oraz u wszystkich leczonych innymi lekami mogącymi wywoływać zmiany w obrazie krwi. Obrzęk naczynioruchowy wywołany inhibitorami ACE występuje częściej w grupie pacjentów rasy czarnej niż w pozostałych grupach etnicznych. Tak jak pozostałe inhibitory ACE, ramipryl może być mniej skuteczny w obniżaniu ciśnienia tętniczego u pacjentów rasy czarnej niż w pozostałych grupach etnicznych, prawdopodobnie ze względu na większą częstość występowania nadciśnienia tętniczego z małą aktywnością reniny w osoczu w populacji osób rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym. W trakcie stosowania inhibitorów ACE opisywano występowanie kaszlu. Kaszel jest zazwyczaj suchy, uporczywy i ustępuje po zaprzestaniu leczenia. Kaszel wywołany inhibitorami ACE należy uwzględnić w diagnostyce różnicowej kaszlu. Ten produkt leczniczy zawiera laktozę jednowodną. Pacjenci z rzadką dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp lub zaburzeniami wchłaniania glukozy- galaktozy nie powinni przyjmować tego leku. Niektóre działania niepożądane (np. objawy obniżenia ciśnienia tętniczego, takie jak zawroty głowy) mogą zaburzać zdolność do koncentracji i reagowania, co stanowi zagrożenie w sytuacjach, gdy te zdolności są szczególnie istotne (np. prowadzenie pojazdów lub obsługiwanie maszyn). Ich wystąpienie jest najbardziej prawdopodobne na początku leczenia oraz po zamianie dotychczas stosowanych leków na ramipryl. Przez kilka godz. po przyjęciu pierwszej dawki lub po zwiększeniu dawki nie zaleca się prowadzenia pojazdów ani obsługiwania maszyn.

Dane z badania klinicznego wykazały, że podwójna blokada układu renina-angiotensyna-aldosteron (RAA) w wyniku jednoczesnego zastosowania inhibitorów ACE, antagonistów receptora angiotensyny II lub aliskirenu jest związana z większą częstością występowania zdarzeń niepożądanych, takich jak: niedociśnienie, hiperkaliemia oraz zaburzenia czynności nerek (w tym ostra niewydolność nerek) w porównaniu z zastosowaniem leku z grupy antagonistów układu RAA w monoterapii. Pozaustrojowe zabiegi prowadzące do kontaktu krwi z ujemnie naładowanymi powierzchniami, takie jak hemodializa lub hemofiltracja, z zastosowaniem niektórych błon o dużej przepuszczalności (np. błony poliakrylonitrylowe) oraz afereza lipoprotein o małej gęstości z użyciem siarczanu dekstranu ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia ciężkich reakcji rzekomoanafilaktycznych. Jeśli przeprowadzenie powyższych zabiegów jest konieczne, należy rozważyć zastosowanie innego rodzaju błony dializacyjnej lub leku przeciwnadciśnieniowego z innej grupy. Sole potasu, heparyna, leki moczopędne oszczędzające potas i inne substancje czynne zwiększające stężenie potasu w osoczu (w tym antagoniści angiotensyny II, trimetoprim lub trimetoprim w skojarzeniu z sulfametoksazolem, takrolimus, cyklosporyna): może wystąpić hiperkaliemia, dlatego konieczna jest ścisła kontrola stężenia potasu w surowicy. Leki przeciwnadciśnieniowe (np. diuretyki) i inne substancje mogące obniżać ciśnienie krwi (np.azotany, trójpierścieniowee leki przeciwdepresyjne, leki znieczulające, ostre zatrucie alkoholem, baklofen, alfuzosyna, doksazosyna, prazosyna, tamsulozyna, terazosyna): należy brać pod uwagę możliwość zwiększenia ryzyka wystąpienia niedociśnienia. Sympatykomimetyki zwężające naczynia krwionośne i inne substancje (np. izoproterenol, dobutamina, dopamina, epinefryna), które mogą osłabiać przeciwnadciśnieniowe działanie produktu leczniczego: należy kontrolować ciśnienie tętnicze. Allopurynol, leki immunosupresyjne, kortykosteroidy, prokainamid, cytostatyki i inne substancje mogące wpływać na liczbę krwinek: zwiększone ryzyko reakcji hematologicznych. inhibitory ACE mogą zmniejszać wydalanie litu, co może zwiększyć działanie toksyczne litu. Należy kontrolować stężenie litu w osoczu. Leki przeciwcukrzycowe, w tym insulina: mogą występować reakcje hipoglikemiczne. Należy kontrolować stężenie glukozy we krwi. NLPZ i ASA: należy uwzględnić możliwość osłabienia działania rzeciwnadciśnieniowego produktu leczniczego. Ponadto, jednoczesne leczenie inhibitorami ACE i NLPZ może zwiększać ryzyko pogorszenia czynności nerek i hiperkaliemii. Inhibitory mTOR lub inhibitory DPP-4: u pacjentów przyjmujących jednocześnie inhibitory mTOR (np. temsyrolimus, ewerolimus, syrolimus) lub wildagliptynę istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia obrzęku naczynioruchowego. Racekadotryl: podczas jednoczesnego stosowania inhibitorów ACE oraz inhibitorów endopeptydazy obojętnej (NEP), takich jak racekadotryl może wystąpić zwiększone ryzyko obrzęku naczynioruchowego.

Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego w I trymestrze ciąży. Produkt leczniczy jest przeciwwskazany w II i III trymestrze ciąży. Dane epidemiologiczne dotyczące ryzyka działania teratogennego w przypadku narażenia na inhibitory ACE w pierwszym trymestrze ciąży nie są rozstrzygające, jednak nie można wykluczyć nieznacznego zwiększenia ryzyka. Jeśli kontynuacja leczenia inhibitorem ACE nie jest konieczna, u pacjentek planujących ciążę należy zastosować inne leki przeciwnadciśnieniowe, o ustalonym profilu bezpieczeństwa stosowania podczas ciąży. W momencie potwierdzenia ciąży należy natychmiast odstawić inhibitor ACE i, jeśli jest to konieczne, należy rozpocząć inne leczenie. Narażenie na inhibitory ACE/ AIIRA w czasie II i III trymestru ciąży prowadzi do toksycznego działania na płód ludzki (pogorszenie czynności nerek, małowodzie, opóźnienie kostnienia czaszki) i noworodka (niewydolność nerek, niedociśnienie, hiperkaliemia). Jeśli narażenie na inhibitory ACE wystąpi od II trymestru ciąży, zalecana jest ultrasonograficzna kontrola czynności nerek i czaszki. Należy uważnie obserwować noworodki, których matki przyjmowały inhibitory ACE, z powodu możliwości wystąpienia niedociśnienia, skąpomoczu i hiperkaliemii. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego podczas karmienia piersią, ponieważ brak wystarczających danych dotyczących stosowania ramiprylu w tym okresie. Zaleca się inne leki, z lepiej ustalonym profilem bezpieczeństwa stosowania podczas karmienia piersią, szczególnie gdy karmione dziecko jest noworodkiem lub wcześniakiem.

Do profilu bezpieczeństwa ramiprylu należy uporczywy suchy kaszel i reakcje wywołane niedociśnieniem. Do ciężkich działań niepożądanych należą: obrzęk naczynioruchowy, hiperkaliemia, zaburzenia czynności nerek lub wątroby, zapalenie trzustki, ciężkie reakcje skórne oraz neutropenia/ agranulocytoza. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (niezbyt często) eozynofilia; (rzadko) zmniejszenie liczby leukocytów (w tym neutropenia lub agranulocytoza), zmniejszenie liczby erytrocytów, zmniejszenie stężenia hemoglobiny, zmniejszenie liczby płytek; (rzadko) zmniejszenie liczby leukocytów (w tym neutropenia lub agranulocytoza), zmniejszenie liczby erytrocytów, zmniejszenie stężenia hemoglobiny, zmniejszenie liczby płytek; (nieznana) niewydolność szpiku kostnego, pancytopenia, niedokrwistość hemolityczna. Zaburzenia układu immunologicznego: (nieznana) reakcje anafilaktyczne lub rzekomoanafilaktyczne, zwiększenie miana przeciwciał przeciwjądrowych. Zaburzenia endokrynologiczne: (nieznana) zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego (SIADH). Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (często) zwiększenie stężenia potasu we krwi; (niezbyt często) jadłowstręt, zmniejszenie łaknienia; (nieznana) zmniejszenie stężenia sodu we krwi. Zaburzenia psychiczne: (niezbyt często) obniżony nastrój, lęk, nerwowość, niepokój ruchowy, zaburzenia snu, w tym senność; (rzadko) splątanie; (nieznana) zaburzenia uwagi. Zaburzenia układu nerwowego: (często) ból głowy, zawroty głowy pochodzenia ośrodkowego; (niezbyt często) zawroty głowy (pochodzenia błędnikowego), parestezja, brak smaku, zaburzenia smaku; (rzadko) drżenie, zaburzenia równowagi; (nieznana) niedokrwienie mózgu, w tym udar niedokrwienny i przemijający napad niedokrwienny, zaburzenia sprawności psychoruchowej, uczucie pieczenia, zaburzenia węchu. Zaburzenia oka: (niezbyt często) zaburzenia widzenia, w tym niewyraźne widzenie; (rzadko) zapalenie spojówek. Zaburzenia ucha i błędnika: (rzadko) zaburzenia słuchu, szum uszny. Zaburzenia serca: (niezbyt często) niedokrwienie mięśnia sercowego, w tym dławica piersiowa lub zawał mięśnia sercowego, tachykardia, zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca, obrzęki obwodowe. Zaburzenia naczyniowe: (często) niedociśnienie, niedociśnienie ortostatyczne, omdlenie; (niezbyt często) nagłe zaczerwienienie, zwłaszcza twarzy; (rzadko) zwężenie naczyń, hipoperfuzja tkanek, zapalenie naczyń; (nieznana) objaw Raynauda. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (często) suchy, drażniący kaszel, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok przynosowych, duszność; (niezbyt często) skurcz oskrzeli, w tym zaostrzenie astmy, przekrwienie błony śluzowej nosa. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) zapalenie żołądka i jelit, zaburzenia trawienia, uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, niestrawność, biegunka, nudności, wymioty; (niezbyt często) zapalenie trzustki (wyjątkowo donoszono o przypadkach zgonów u pacjentów leczonych inhibitorami ACE), zwiększenie aktywności enzymów trzustkowych, obrzęk naczynioruchowy jelita cienkiego, ból w nadbrzuszu, w tym nieżyt żołądka, zaparcie, suchość błony śluzowej jamy ustnej. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (niezbyt często) zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych i/lub zwiększenie stężenia bilirubiny sprzężonej; (rzadko) żółtaczka cholestatyczna, uszkodzenie hepatocytów; (nieznana) ostra niewydolność wątroby, zapalenie wątroby cholestatyczne lub cytolityczne (w bardzo rzadkich przypadkach prowadzące do zgonu). Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (często) wysypka, zwłaszcza plamkowo-grudkowa; (niezbyt często) obrzęk naczynioruchowy: niedrożność dróg oddechowych w wyniku obrzęku naczynioruchowego może wyjątkowo doprowadzić do zgonu; świąd, nadmierna potliwość; (rzadko) złuszczające zapalenie skóry, pokrzywka, oddzielanie się płytki paznokciowej od łożyska; (bardzo rzadko) reakcje nadwrażliwości na światło; (nieznana) toksyczne martwicze oddzielania się naskórka, zespół Stevens- Johnsona, rumień wielopostaciowy, pęcherzyca, zaostrzenie łuszczycy, zapalenie skóry o typie łuszczycy, wysypka na skórze lub na błonach śluzowych o typie pęcherzycy lub liszaja, łysienie. Zaburzenia mięśniowo- szkieletowe i tkanki łącznej: (często) kurcze mięśni, ból mięśni; (niezbyt często) ból stawów. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (niezbyt często) zaburzenia czynności nerek, w tym ostra niewydolność nerek, zwiększenie diurezy, nasilenie białkomoczu, zwiększenie stężenia mocznika i kreatyniny we krwi. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (niezbyt często) przemijające zaburzenia wzwodu, zmniejszenie libido; (nieznana) ginekomastia. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) ból w klatce piersiowej, zmęczenie; (niezbyt często) gorączka; (rzadko) osłabienie. Profil bezpieczeństwa stosowania ramiprylu był oceniany w dwóch badaniach klinicznych z udziałem 325 pacjentów pediatrycznych w wieku 2-16 lat. Chociaż rodzaj i nasilenie działań niepożądanych są podobne do obserwowanych u pacjentów dorosłych, jednak następujące działania niepożądane występowały częściej u dzieci i młodzieży: tachykardia, przekrwienie błony śluzowej nosa i nieżyt błony śluzowej nosa występowały często (ł1/100 do <1/10) u dzieci i młodzieży i niezbyt często (ł1/1000 do <1/100) u pacjentów dorosłych. Zapalenie spojówek występowało często (ł1/100 do <1/10) u dzieci i młodzieży, natomiast rzadko (ł1/10000 do < 1/1000) u pacjentów dorosłych. Drżenie i pokrzywka występowały niezbyt często (ł1/1000 do <1/100) u dzieci i młodzieży, natomiast rzadko (ł1/10000 do <1/1000) u pacjentów dorosłych. Całkowity profil bezpieczeństwa stosowania ramiprylu u dzieci i młodzieży jest porównywalny do profilu bezpieczeństwa u dorosłych.

Do objawów przedawkowania inhibitorów ACE należą: nadmierne rozszerzenie naczyń obwodowych (ze znacznym obniżeniem ciśnienia tętniczego, wstrząsem), bradykardia, zaburzenia elektrolitowe oraz niewydolność nerek. Należy monitorować stan pacjenta oraz stosować leczenie objawowe i podtrzymujące. Zalecane postępowanie to przede wszystkim usunięcie substancji czynnej z organizmu (płukanie żołądka, podanie adsorbentów) oraz przywrócenie stanu stabilnego hemodynamicznie, w tym podawanie agonistów receptorów a-1 adrenergicznych lub angiotensyny II (angiotensynamid). Ramiprylat, czynny metabolit ramiprylu, jest w niewielkim stopniu usuwany z krążenia ogólnego podczas hemodializy.

Ramiprylat, czynny metabolit proleku ramiprylu, hamuje enzym karboksypeptydazę dipeptydylową I (synonimy: konwertaza angiotensyny, kininaza II). Enzym ten katalizuje w osoczu i tkankach konwersję angiotensyny I do czynnej substancji zwężającej naczynia - angiotensyny II, jak również katalizuje rozpad bradykininy, aktywnego związku rozszerzającego naczynia krwionośne. Zmniejszone tworzenie angiotensyny II i zahamowanie rozpadu bradykininy prowadzi do rozkurczu naczyń. Angiotensyna II pobudza również uwalnianie aldosteronu, dlatego ramiprylat wywołuje zmniejszenie wydzielania aldosteronu. Zazwyczaj reakcja na monoterapię inhibitorem ACE jest słabsza u osób rasy czarnej z nadciśnieniem tętniczym (zwykle populacja z nadciśnieniem tętniczym i małą aktywnością reniny w osoczu) niż u pacjentów pozostałych ras.

1 tabl. zawiera 5 mg lub 10 mg ramiprylu.