Schizofrenia. Dorośli. Produkt leczniczy może być podawany 1-2x/dobę. Leczenie należy rozpocząć od dawki 2 mg/dobę rysperydonu. Dawka może być zwiększona 2. dnia do 4 mg/dobę. Od tego momentu dawka może pozostać niezmieniona albo, jeśli zaistnieje taka konieczność, indywidualnie dostosowywana. Przeciętna, optymalna dawka terapeutyczna wynosi 4-6 mg/dobę. U niektórych pacjentó może być wskazane wolniejsze dostosowywanie dawki oraz mniejsza dawka początkowa i podtrzymująca. Dawki większe niż 10 mg/dobę nie wykazują większej skuteczności niż mniejsze dawki, mogą natomiast powodować zwiększenie częstości występowania objawów pozapiramidowych. Nie zbadano bezpieczeństwa stosowania dawek większych niż 16 mg/dobę, a zatem nie zaleca się ich stosowania. Pacjenci w wieku podeszłym. Zalecana dawka początkowa wynosi 0,5 mg 2x/ dobę. Dawka może być indywidualnie dostosowywana i zwiększana o 0,5 mg 2x/dobę do dawki 1-2 mg 2x/dobę. Dzieci i młodzież. Produkt leczniczy nie jest zalecany do stosowania u dzieci w wieku poniżej 18 lat ze schizofrenią ze względu na brak wystarczających danych dotyczących skuteczności. Epizody maniakalne w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Dorośli. Produkt leczniczy należy podawać raz/dobę, dawka początkowa to 2 mg. W razie konieczności, dawkę powinno zwiększać się o 1 mg raz/dobę, nie częściej niż co 24 h. Dawkę rysperydonu można dostosowywać indywidualnie w zakresie 1-6 mg/dobę w zależności od optymalnej skuteczności i tolerancji u każdego pacjenta. Nie zbadano bezpieczeństwa stosowania dawek większych niż 6 mg/dobę w leczeniu epizodów maniakalnych. Podobnie jak w przypadku innych leków stosowanych objawowo, kontynuacja leczenia produktem leczniczym musi być weryfikowana i uzasadniona aktualnym stanem pacjenta. Pacjenci w wieku podeszłym. Zalecana dawka początkowa wynosi 0,5 mg 2x/dobę. Dawka może być indywidualnie dostosowywana i zwiększana o 0,5 mg 2x/dobę do dawki 1-2 mg 2x/dobę. Należy zachować ostrożność, ze względu na niewystarczające doświadczenie kliniczne dotyczące stosowania u osób w podeszłym wieku. Dzieci i młodzież. Produkt leczniczy nie jest zalecany do stosowania u dzieci w wieku poniżej 18 lat z epizodami maniakalnymi w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego, ze względu na brak wystarczających danych dotyczących skuteczności. Uporczywa agresja u pacjentów z otępieniem typu alzheimerowskiego w stopniu umiarkowanym do ciężkiego. Zalecana dawka początkowa wynosi 0,25 mg 2x/ dobę. W razie konieczności, dawka może być indywidualnie zwiększana o 0,25 mg 2x/ dobę, nie częściej, niż co 2. dzień. Optymalna dawka dla większości pacjentów wynosi 0,5 mg 2x/dobę. U niektórych pacjentów może jednak być konieczne stosowanie dawek do 1 mg 2x/dobę. Nie należy stosować produktu leczniczego dłużej niż 6 tyg. w leczeniu uporczywej agresji u pacjentów z otępieniem typu alzheimerowskiego. Pacjentów należy poddawać regularnej i częstej ocenie rozważając potrzebę kontynuacji leczenia. Zaburzenia zachowania. Dzieci i młodzież w wieku 5-18 lat. U osób o mc. 50 kg lub powyżej, zalecana dawka początkowa wynosi 0,5 mg raz/dobę. W razie konieczności, dawkowanie może być indywidualnie dostosowywane poprzez zwiększanie dawki o 0,5 mg raz/dobę, nie częściej, niż co 2. dzień. Optymalna dawka dla większości pacjentów wynosi 1 mg raz/dobę. Niemniej, w leczeniu niektórych pacjentów rysperydon jest skuteczny w dawce 0,5 mg raz/dobę, natomiast u innych najlepsze wyniki uzyskuje się podczas stosowania leku w dawce 1,5 mg raz/dobę. U osób o mc. poniżej 50 kg, zalecana dawka początkowa wynosi 0,25 mg raz/dobę. W razie konieczności, dawkowanie może być indywidualnie dostosowywane poprzez zwiększanie dawki o 0,25 mg/dobę, nie częściej, niż co 2. dzień. Optymalna dawka dla większości pacjentów wynosi 0,5 mg raz/dobę. Niemniej, w leczeniu niektórych pacjentów rysperydon jest skuteczny w dawce 0,25 mg raz/dobę, natomiast u innych najlepsze wyniki uzyskuje się podczas stosowania leku w dawce 0,75 mg raz/dobę. Podobnie jak w przypadku innych leków stosowanych objawowo, kontynuacja leczenia rysperydonem powinna być weryfikowana i uzasadniona aktualnym stanem pacjenta. Nie zaleca się stosowania produktu leczniczego u dzieci w wieku poniżej 5 lat, ze względu na niewystarczającą ilość danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania rysperydonu w tym wskazaniu u dzieci w wieku poniżej 5 lat. Zaburzenia czynności nerek i wątroby. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek eliminacja czynnej frakcji przeciwpsychotycznej następuje wolniej niż u pacjentów z prawidłową czynnością nerek. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby stężenie wolnej frakcji rysperydonu w osoczu jest zwiększone. Bez względu na rodzaj wskazania terapeutycznego, u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby, powinno się zmniejszyć o połowę dawkę początkową i kolejne dawki rysperydonu oraz stosować wolniejsze zwiększanie dawek. W tej grupie pacjentów produkt leczniczy powinien być stosowany z ostrożnością.

Produkt leczniczy przeznaczony jest do stosowania doust. Pokarm nie wpływa na wchłanianie rysperydonu. W przypadku przerwania stosowania produktu leczniczego, zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki. Po nagłym odstawieniu leków przeciwpsychotycznych stosowanych w dużych dawkach, bardzo rzadko opisywano objawy wynikające z ich odstawienia, w tym: nudności, wymioty, nadmierne pocenie się i bezsenność. Mogą także ponownie wystąpić objawy psychotyczne i ruchy mimowolne (takie jak akatyzje, dystonie i dyskinezy). Zamiana innych leków przeciwpsychotycznych na rysperydon. Jeśli ma to uzasadnienie medyczne, zaleca się stopniowe wycofywanie stosowanego poprzednio leczenia podczas rozpoczynania leczenia produktem leczniczym. Również, jeżeli ma to uzasadnienie medyczne, zamianę leków przeciwpsychotycznych w postaci depot na terapię produktem leczniczym, należy rozpocząć od zastąpienia nim następnego planowanego wstrzyk. Okresowo, należy rozważać konieczność kontynuacji podawania leków przeciw parkinsonizmowi.

Nadwrażliwość na rysperydon lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.

U pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem, leczonych atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi stwierdzono zwiększoną śmiertelność w porównaniu z placebo w metaanalizie 17 kontrolowanych badań dotyczących atypowych leków przeciwpsychotycznych, w tym rysperydonu. W badaniach tych leczenie furosemidem z rysperydonem było związane z większą śmiertelnością w porównaniu, z leczeniem samym rysperydonem lub furosemidem, jednakże mechanizm interakcji pozostaje niejasny. Leczenie skojarzone rysperydonem z innymi diuretykami, (głównie diuretykami tiazydowymi stosowanymi w małej dawce) nie było związane z podobnymi skutkami. Nie zaobserwowano jednoznacznego mechanizmu będącego przyczyną zgonów. Należy jednak zachować ostrożność i przed decyzją o zastosowaniu leczenia rozważyć ryzyko i korzyści leczenia skojarzonego rysperydonem i furosemidem lub jednoczesnego stosowania z innymi silnymi diuretykami. Niezależnie od leczenia, ogólnym czynnikiem ryzyka śmiertelności było odwodnienie, dlatego należy dołożyć wszelkich starań, aby do niego nie dopuścić u pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem. Rysperydon nie jest zalecany w leczeniu behawioralnych objawów otępienia z powodu zwiększonego ryzyka występowania zdarzeń niepożądanych dotyczących naczyń mózgowych (w tym udaru mózgu i przemijających napadów niedokrwiennych). Leczenie ostrych psychoz u pacjentów z otępieniem w wywiadzie należy ograniczyć wyłącznie do terapii krótkoterminowej i prowadzić pod nadzorem specjalisty. Dane z randomizowanych badań klinicznych prowadzonych wśród pacjentów w podeszłym wieku (>65 lat) z otępieniem, wskazują, na około 3-krotnie zwiększone ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych, dotyczących naczyń mózgowych, (w tym udarów mózgu i przemijających napadów niedokrwiennych) w przypadku stosowania rysperydonu w porównaniu z placebo. Zdarzenia niepożądane dotyczące naczyń mózgowych wystąpiły u 3,3 % (33/989) pacjentów leczonych rysperydonem i u 1,2% (8/693) pacjentów otrzymujących placebo. Iloraz szans (z dokładnie 95% przedziałem ufności) wyniósł 2,96 (1,33; 7,45). Lekarze powinni starannie rozważyć ryzyko zdarzeń niepożądanych dotyczących naczyń mózgowych w przypadku stosowania preparatu (z uwzględnieniem obserwacji u pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem przedstawionych powyżej) przed przystąpieniem do leczenia każdego pacjenta z udarem mózgu lub przemijającymi napadami niedokrwiennymi w wywiadzie. Należy również uwzględnić inne czynniki ryzyka choroby naczyniowej mózgu, w tym nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, palenie tytoniu, migotanie przedsionków itp. Z powodu blokowania receptorów a przez rysperydon, może wystąpić niedociśnienie ortostatyczne, szczególnie w początkowym okresie zwiększania dawki. W przypadku wystąpienia niedociśnienia należy rozważyć zmniejszenie dawki. Rysperydon należy stosować ostrożnie u pacjentów ze stwierdzoną chorobą sercowo-naczyniową w tym w przypadkach związanych z wydłużeniem odstępu QT, gdzie dawka powinna być dostosowywana stopniowo. W badaniach klinicznych rysperydon nie był związany z wydłużeniem odstępów QTc. Zaleca się ostrożność przy przepisywaniu leków o znanym wpływie na wydłużenie odstępu QT. Należy unikać jednoczesnego leczenia innymi preparatami przeciwpsychotycznymi. Jeśli wymagana jest większa sedacja, należy podać dodatkowy lek (taki jako pochodna benzodiazepiny) zamiast zwiększać dawkę rysperydonu. Leki mające właściwości antagonistyczne względem receptorów dopaminowych były wiązane z wywoływaniem dyskinez późnych, charakteryzujących się rytmicznymi mimowolnymi ruchami, głównie języka i/lub mięśni twarzy. Donoszono, że wystąpienie objawów pozapiramidowych stanowi czynnik ryzyka rozwinięcia się dyskinez późnych. W razie wystąpienia objawów przedmiotowych lub podmiotowych dyskinez późnych należy rozważyć odstawienie wszystkich leków przeciwpsychotycznych. Podczas stosowania neuroleptyków zgłaszano przypadki złośliwego zespołu neuroleptycznego, charakteryzującego się hipertermią, sztywnością mięśni, niestabilnością układu autonomicznego, zaburzeniami świadomości i zwiększoną aktywnością fosfokinazy kreatynowej (CPK). W takim przypadku należy odstawić wszystkie leki przeciwpsychotyczne, w tym rysperydon. Zaleca się zmniejszenie o połowę zarówno dawki początkowej, jak i kolejnych przyrostów dawki u pacjentów w starszym wieku i pacjentów z niewydolnością nerek lub wątroby. Ostrożność należy również zachować w przypadku przepisywania rysperydonu pacjentom z chorobą Parkinsona, gdyż teoretycznie może on spowodować zaostrzenie się choroby. W bardzo rzadkich przypadkach w trakcie leczenia rysperydonem odnotowywano hiperglikemię lub zaostrzenie wcześniej istniejącej cukrzycy. Zalecane jest odpowiednie monitorowanie kliniczne pacjentów z cukrzycą i pacjentów z czynnikami ryzyka rozwinięcia się cukrzycy. Ze względu na działanie antagonistyczne rysperydonu na receptory D2 istnieje możliwość zwiększenia stężenia prolaktyny. Należy zachować ostrożność w przypadku nowotworów zależnych od prolaktyny. Wiadomo, że inne klasyczne neuroleptyki obniżają próg drgawkowy. Zaleca się ostrożność podczas leczenia pacjentów z padaczką. Pacjentów należy poinformować o możliwości zwiększenia masy ciała. Bardzo rzadko opisywano ostre objawy odstawienne, w tym nudności, wymioty, pocenie się i bezsenność, po nagłym przerwaniu podawania dużych dawek leków przeciwpsychotycznych. Mogą wystąpić nawroty objawów psychotycznych. Odnotowywano również pojawienie się mimowolnych zaburzeń ruchowych (takich jak akatyzja, dystonia i dyskineza). Z tego względu zaleca się stopniowe odstawianie leku. Tego leku nie powinni stosować pacjenci z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu Lapp lub zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy. Rysperydon może wpływać na czynności wymagające czujności. Z tego względu pacjentom należy poradzić, aby nie prowadzili pojazdów ani nie obsługiwali maszyn do chwili określenia ich osobniczej wrażliwości.

Potencjalne interakcje rysperydonu z innymi lekami nie były przedmiotem systematycznych badań. W związku z głównym oddziaływaniem rysperydonu na OUN należy go stosować ostrożnie w skojarzeniu z innymi lekami oddziałującymi na OUN, w tym z alkoholem. Rysperydon może wpływać antagonistycznie na działanie lewodopy i innych agonistów receptorów dopaminowych. Stwierdzono, że karbamazepina zmniejsza stężenia w osoczu frakcji rysperydonu o działaniu przeciwpsychotycznym. Podobnego działania można się spodziewać dla innych leków, które stymulują enzymy metabolizujące w wątrobie. Rozpoczynając leczenie karbamazepiną lub innymi lekami pobudzającymi enzymy wątrobowe, dawkę rysperydonu należy ponownie ocenić i w razie potrzeby zwiększyć. Natomiast w przypadku odstawiania takich leków, dawkę rysperydonu należy ponownie ocenić i w razie potrzeby zmniejszyć. Pochodne fenotiazyny, trójpierścieniowej leki przeciwdepresyjne i niektóre b-adrenolityki mogą zwiększać stężenie rysperydonu w osoczu krwi, nie zmieniając jednak stężenia frakcji czynnej o działaniu przeciwpsychotycznym. Fluoksetyna i paroksetyna (inhibitory CYP 2D6) mogą zwiększać stężenie rysperydonu w osoczu, ale w mniejszym stopniu frakcji czynnej o działaniu przeciwpsychotycznym. Podczas rozpoczynania stosowania lub odstawiania jednocześnie stosowanej fluoksetyny lub paroksetyny lekarz powinien dokonać ponownej oceny dawkowania rysperydonu. W oparciu o badania in vitro ta sama interakcja może wystąpić dla haloperydolu. Amitryptylina nie wpływa na właściwości farmakokinetyczne rysperydonu ani jego czynnej frakcji o działaniu przeciwpsychotycznym. Cymetydyna i ranitydyna zwiększają biodostępność rysperydonu, ale jedynie marginalnie czynnej frakcji o działaniu przeciwpsychotycznym. Erytromycyna, będąca inhibitorem CYP 3A4, nie zmienia właściwości farmakokinetycznych rysperydonu ani jego czynnej frakcji o działaniu przeciwpsychotycznym. Galantamina będąca inhibitorem cholinesterazy, nie wykazuje klinicznie istotnego wpływu na farmakokinetykę rysperydonu i jego czynnej frakcji o działaniu przeciwpsychotycznym. Badanie donepezylu u zdrowych ochotników będących w podeszłym wieku również nie wykazało żadnego klinicznie istotnego wpływu na farmakokinetykę rysperydonu i jego czynnej frakcji o działaniu przeciwpsychotycznym. Gdy rysperydon jest przyjmowany razem z innymi lekami silnie wiążącymi się z białkami, nie następuje klinicznie istotne wyparcie żadnego z leków z białek osocza. Informacje o zwiększonej śmiertelności u pacjentów w podeszłym wieku z otępieniem jednocześnie otrzymujących furosemid przedstawione są w punkcie Ostrzeżenia specjalne/Środki ostrożności. Rysperydon nie wykazuje klinicznie istotnego wpływu na właściwości farmakokinetyczne walproinianu. U pacjentów długotrwale leczonych litem i starszymi lub tradycyjnymi neuroleptykami, nie wystąpiły znaczące zmiany farmakokinetyki litu po zastąpieniu stosowanego neuroleptyka rysperydonem. Zaleca się ostrożność przy leczeniu towarzyszącym innymi produktami leczniczymi, które mogą wydłużać odstęp QT, np. inne neuroleptyki, leki przeciwarytmiczne klasy IA i III, moksifloksacyna, erytromycyna, metadon, meflokina, trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, lit lub cyzapryd. Zaleca się ostrożność jeśli rysperydon jest podawany jednocześnie z innymi preparatami, które mogą powodować zaburzenia gospodarki elektrolitowej, np. diuretyki tiazydowe (hipokaliemia), ponieważ zwiększają one ryzyko niemiarowości złośliwej. Pokarm nie wpływa na wchłanianie rysperydonu z żołądka.

Chociaż u zwierząt laboratoryjnych rysperydon nie powodował bezpośredniej toksyczności reprodukcyjnej, zaobserwowano pewne pośrednie efekty związane z wpływem rysperydonu na wydzielanie prolaktyny i wpływem na OUN. W żadnym z badań nie stwierdzono teratogennego działania rysperydonu. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania rysperydonu podczas ciąży u człowieka. Z tego powodu rysperydon należy stosować w okresie ciąży jedynie wówczas, gdy korzyści przewyższają potencjalne ryzyko. W badaniach na zwierzętach rysperydon i 9-hydroksyrysperydon był wydzielany w mleku. Wykazano, że rysperydon i 9-hydroksyrysperydon są również wydzielane w mleku kobiecym. Z tego powodu kobiety otrzymujące rysperydon nie powinny karmić piersią.

Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) zaburzenia regulacji temperatury ciała. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (niezbyt często) obrzęk, odnotowywano niewielkie zmniejszenie liczby neutrofilów i/lub trombocytów. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (niezbyt często) zwiększenie masy ciała; (bardzo rzadko) odnotowano hiperglikemię lub nasilenie się istniejącej cukrzycy. Zaburzenia układu nerwowego: (często) zaburzenia snu, pobudzenie, lęk, ból głowy, sedację częściej odnotowywano u dzieci i młodzieży niż u dorosłych. Na ogół sedacja wykazuje się niewielkim nasileniem i jest jedynie przejściowa; (niezbyt często) senność, zmęczenie, zawroty głowy, zaburzenia koncentracji i dyskinezy późne, po większych dawkach występują pozapiramidowe zdarzenia niepożądane, ortostatyczne zawroty głowy, złośliwy zespół neuroleplyczny, drgawki. Zaburzenia oka: (niezbyt często) zamazane widzenie. Zaburzenia naczyniowe: (niezbyt często) niedociśnienie ortostatyczne, tachykardia i tachykardia odruchowa, udary naczyniowe mózgu w tym porażenia i niedokrwienie mózgu. Zaburzenia serca: (rzadko) wydłużony odstęp QT, częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes, zatrzymanie serca, arytmia komorowa, migotanie komór, tachykardia komorowa, nagła niewytłumaczona śmierć. Zaburzenia żołądka i jelit: (niezbyt często) zaparcia, niestrawność, nudności/wymioty, ból brzucha. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: (niezbyt często) zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) nieżyt nosa, wysypka i inne reakcje alergiczne. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (niezbyt często) nietrzymanie moczu, zatrucie wodne z powodu nadmiernego pragnienia lub niedostatecznego wydzielania hormonu antydiuretycznego. Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: (niezbyt często) zależne od dawki zwiększenie stężenia prolaktyny w osoczu, które może prowadzić do mlekotoku, ginekomastii, zaburzeń cyklu miesiączkowego i braku miesiączki, priapizm, zaburzenia erekcji, zaburzenia ejakulacji i zaburzenia. W badaniach klinicznych pacjentów z ostrą manią leczenie rysperydonem spowodowało wystąpienie objawów pozapiramidowych w 19,4% przypadków.

Na ogól obserwuje się objawy przedmiotowe i podmiotowe wywołane nadmiernym nasileniem znanego oddziaływania farmakologicznego preparatu. Obejmują one: senność, sedacje, tachykardię, spadek ciśnienia tętniczego i objawy pozapiramidowe. Istnieją doniesienia o przedawkowaniu do 360 mg. Dostępne informacje sugerują szeroki margines bezpieczeństwa. U pacjenta z hipokaliemią, który otrzymał 360 mg leku, stwierdzono wydłużenie odstępu QT. W trakcie przedawkowania obserwowano rzadkie przypadki wydłużenia odstępu QT. W przypadkach ostrego przedawkowania należy uwzględnić możliwość oddziaływania większej liczby leków. Leczenie objawowe. Uzyskać i utrzymać drożność dróg oddechowych oraz zapewnić właściwe natlenowanie i wentylację. Należy rozważyć płukanie żołądka (po intubacji, jeśli pacjent jest nieprzytomny) i podanie węgla aktywowanego łącznie ze środkiem przeczyszczającym. Należy bezzwłocznie rozpocząć monitorowanie układu sercowo-naczyniowego, obejmujące ciągłą kontrolę elektrokardiograficzną w celu wykrycia ewentualnych zaburzeń rytmu serca, Nie istnieje swoiste antidotum. Z tego względu należy zastosować odpowiednie środki wspomagające. Niedociśnienie i zapaść naczyniową lub sercową należy leczyć przy użyciu odpowiednich środków, takich jak płyny dożylne i/lub sympatykomimetyki. Ścisłą obserwację lekarską i monitorowanie należy prowadzić do chwili powrotu pacjenta do zdrowia.

Rysperydon to selektywny antagonista monoaminergiczny o dużym powinowactwie zarówno do receptorów serotonergicznych 5-HT2, jak i receptorów dopaminergicznych D2. Rysperydon wiąże się również z receptorami a1-adrenergicznymi i z mniejszym powinowactwem, z receptorami H1-histaminergicznymi i a2-adrenergicznymi. Rysperydon nie wykazuje powinowactwa do receptorów cholinergicznych. Chociaż rysperydon jest silnym antagonistą D2, uważanym za lek przynoszący poprawę w zakresie pozytywnych objawów schizofrenii, słabiej hamuje czynności ruchowe i wykazuje słabsze działanie kataleptyczne w porównaniu z klasycznymi neuroleptykami. Zrównoważone antagonistyczne działanie na receptory serotoninowe i dopaminowe w OUN może ograniczyć tendencję do wywoływania pozapiramidowych działań niepożądanych i rozszerzyć działanie terapeutyczne na objawy negatywne i afektywne schizofrenii.

1 tabl. powl. zawiera 1 mg, 2 mg, 3 mg lub 4 mg rysperydonu.