Stosowanie jodowych środków kontrastowych może wywołać działania niepożądane, zwykle o charakterze przejściowym i stopniu ciężkości od łagodnego do umiarkowanego. Zanotowano również przypadki ciężkich i zagrażających życiu reakcji prowadzących do zgonu. Reakcje pojawiają się najczęściej w ciągu kilku min. od podania, ale mogą wystąpić znacznie później. Po podaniu dokanałowym większość działań niepożądanych pojawia się w ciągu 3-6 h, w zależności od szybkości dystrybucji środka kontrastowego z miejsca podania do naczyń (większość reakcji występuje w ciągu 24 h od podania). Po iniekcji jodowych środków kontrastowych do jam ciała większość reakcji niepożądanych może wystąpić kilka h później ze względu na powolne wchłanianie z miejsca podania. Ból i obrzęk w miejscu podania w większości przypadków występują na skutek wynaczynienia środka kontrastowego. Reakcje te zwykle są przejściowe i nie powodują trwałego uszczerbku na zdrowiu. Niemniej bardzo rzadko po podaniu tej grupy środków cieniujących notowano stan zapalny, a nawet martwicę skóry. Anafilaksja przejawia się w różny sposób, bardzo rzadko u jednego pacjenta daje wszystkie możliwe objawy. Zwykle w ciągu 1-15 min. (rzadko dłużej niż po 2 h) pacjent uskarża się na złe samopoczucie, pobudzenie, uderzenia gorąca, uczucie ciepła, zwiększoną potliwość, zawroty głowy, zwiększone łzawienie, zapalenie śluzówki nosa, kołatanie serca, parestezje, świąd, uczucie pulsowania w głowie, ból gardła i uczucie ściskania w gardle, utrudnione połykanie, kaszel, kichanie, pokrzywkę, rumień, łagodne miejscowe obrzęki, obrzęk angioneurotyczny, duszność spowodowaną obrzękiem języka i krtani i/lub jej skurczem, która objawia się sapaniem lub duszność spowodowaną skurczem oskrzeli. Nudności, wymioty, ból brzucha i biegunka występują rzadko. Reakcje te, które pojawiają się niezależnie od dawki oraz drogi podania, mogą być pierwszymi objawami niewydolności krążeniowej. Należy natychmiast przerwać podawanie środka kontrastowego i w razie konieczności od razu zastosować właściwe leczenie drogą dożylną. Ciężkie reakcje ze strony układu sercowo-naczyniowego, takie jak: rozszerzenie naczyń ze spadkiem ciśnienia tętniczego, tachykardią, dusznością, pobudzeniem, sinicą, utratą przytomności postępującą do zatrzymania pracy serca i czynności oddechowej, mogą prowadzić do zgonu. Reakcje te mogą pojawić się szybko i wymagać pełnej i intensywnej resuscytacji sercowo-naczyniowej. Pierwotna zapaść krążeniowa występować może jako jedyna i/lub początkowa reakcja bez dodatkowych objawów ze strony układu oddechowego lub bez innych objawów wymienionych uprzednio. Skurcz naczyń prowadzący do niedokrwienia obserwowano podczas podania dotętniczego środka kontrastowego, zwłaszcza po angiografii naczyń wieńcowych i mózgowych, często związany był z samą techniką badania i spowodowany działaniem końcówki cewnika lub nadmiernym ciśnieniem w cewniku. Działania niepożądane stwierdzone podczas badań klinicznych. Zaburzenia układu immunologicznego: (rzadko) reakcja anafilaktyczna. Zaburzenia psychiczne: (niezbyt często) pobudzenie; (rzadko) stan splątania. Zaburzenia układu nerwowego: (często) ból głowy; (niezbyt często) zawroty głowy, porażenie, omdlenia; (rzadko) drżenie, śpiączka, utrata przytomności; (bardzo rzadko) zaburzenia pola widzenia, afazja, drgawki. Zaburzenia serca: (rzadko) bradykardia, tachykardia, sinica. Zaburzenia naczyniowe: (często) bladość; (niezbyt często) nadciśnienie, niedociśnienie; (rzadko) zapaść krążeniowa. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia (niezbyt często) duszność, przekrwienie błony śluzowej nosa, obrzęk krtani. Zaburzenia żołądka i jelit: (często) nudności; (niezbyt często) wymioty. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (niezbyt często) rumień, pęcherze, świąd; (rzadko) wysypka, zwiększone pocenie. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: (niezbyt często) ból pleców; (rzadko) kurcze mięśni. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (niezbyt często) niewydolność nerek; (rzadko) skąpomocz, białkomocz. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (często) uczucie ciepła; (niezbyt często) ból w klatce piersiowej, krwawienie w miejscu podania, gorączka, ból i uczucie ciepła w miejscu wstrzyknięcia; (rzadko) astenia, zesztywnienie. Badania diagnostyczne: (rzadko) wzrost stężenia kreatyniny w surowicy. Działania niepożądane w standardowych zastosowaniach. Zaburzenia krwi i układu chłonnego: (bardzo rzadko) zaburzenia krwi i układu chłonnego. Zaburzenia układu immunologicznego: (bardzo rzadko) reakcja anafilaktyczna. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: (bardzo rzadko) anoreksja. Zaburzenia psychiczne: (bardzo rzadko) stan splątania, niepokój, nadpobudliwość ruchowa. Zaburzenia układu nerwowego: (bardzo rzadko) śpiączka, przemijające napady niedokrwienne, encefalopatia, obrzęk mózgu, utrata przytomności, zaburzenia naczyniowo-mózgowe, drgawki, porażenie nerwu okoruchowego, dyzartria (upośledzenie artykulacji), parestezje, amnezja, zawroty głowy, ból głowy, senność, zaburzenia smaku, pojedyncze przypadki: porażenie, omamy węchowe. Zaburzenia oka: (bardzo rzadko) zaburzenia widzenia, zapalenie spojówek, zwiększone łzawienie, fotopsja (wrażenie błysków lub barw), fotofobia, przejściowa ślepota. Zaburzenia serca: (bardzo rzadko) zatrzymanie akcji serca, zawał mięśnia sercowego, niewydolność serca, dusznica bolesna, arytmia, migotanie komór lub migotanie przedsionków, blok przedsionkowo-komorowy, skurcze dodatkowe, tachykardia, bradykardia, kołatanie serca, sinica. Zaburzenia naczyniowe: (bardzo rzadko) wstrząs, zapaść krążeniowa, niedociśnienie, nadciśnienie, uderzenia gorąca, nagłe zaczerwienienie, bladość. Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: (bardzo rzadko) zatrzymanie oddechu, zespół ostrej niewydolności oddechowej (ARDS), obrzęk płuc, obrzęk krtani, skurcz oskrzeli, astma, obrzęk gardła, niedotlenienie narządów i tkanek, duszność, świst oddechowy, kaszel, hiperwentylacja, kaszel, hiperwentylacja, uczucie dyskomfortu krtani i gardła, katar, dysfonia. Zaburzenia żołądka i jelit: (bardzo rzadko) ostre zapalenie trzustki, wymioty, nudności, biegunka, ból brzucha, nadmierne wydzielanie śliny, trudności w przełykaniu, nietrzymanie kału, pojedyncze przypadki - niedrożność jelita. Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej: (bardzo rzadko) obrzęk naczynioruchowy, egzema, pokrzywka, świąd, wysypka, rumień, zimne poty, wzmożone pocenie. Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe, tkanki łącznej: (bardzo rzadko) bóle stawów, pojedyncze przypadki - zesztywnienie mięśni. Zaburzenia nerek i dróg moczowych: (bardzo rzadko) nietrzymanie moczu. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: (bardzo rzadko) ból w klatce piersiowej, uczucie gorąca, gorączka, miejscowe oziębienie, odczyn w miejscu podania, złe samopoczucie, zmęczenie, wzmożone pragnienie. Badania diagnostyczne: (bardzo rzadko) uniesienie odcinka ST, nieprawidłowości zapisu EKG, podwyższony poziom kreatyniny, odchylenia w wynikach badań wątroby, pojedyncze przypadki - wzrost poziomu mocznika we krwi. Po podaniu jomeprolu odnotowano rzadkie przypadki niepożądanych objawów śluzówkowo-skórnych tj. zespół Stevensa-Johnsona, toksyczną nekrolizę naskórkową (zespół Lyell’a) i rumień wielopostaciowy. Podawanie do jam ciała. Wzrost stężenia amylazy występuje często po ERCP. Zanotowano rzadkie przypadki zapalenia trzustki. Zgłaszane podczas artrografii i fistulografii reakcje są związane z objawami podrażnienia, które występują we wcześniej zmienionych zapalnie tkankach. Reakcje nadwrażliwości występują rzadko, w łagodnej formie lub w formie zapalenia skóry. Nie można jednak wykluczyć wystąpienia ciężkich reakcji anafilaktycznych. Po histerosalpingografii może pojawić się ból w miednicy oraz złe samopoczucie.
Komentarze [0]